چکیده:
پرتونگاری ایکس ، ثبت تصویر حاصل از عبور پرتوی ایکس از میان شئ مورد بررسی برفیلم یا وسایل ثبت کننده ی دیگر است و می تواند اطلاعاتی ارزشمند در ارتباط با ساختمان اشیای سفالی دهد کهممکن است حصول این اطلاعات و تشخیص آن ها از راه های دیگر دشوار باشد. مزایای بالا از جمله غیرمخرب بودن ، سرعت نسبی بالا و هزینه ی پایین روش پرتو نگاری سبب استفاده ی گسترده ی آن به خصوص در ارتباط با آثار سفالی است . این مقاله مروری بر روش پرتونگاری ایکس داشته و چگونگی کاربرد آن در مورد ظروف سفالی را مورد بررسی قرار می دهد. هر چند که با وجود توانایی این روش در شناسایی ساختار رسی ، روش های فرم دهی ، ترک ها و درمان ها نتایج نشان دهنده ی این مهم است که پرتونگاری ایکس می تواند روش تکمیلی مطلوبی در کنار سایر مطالعات انجام شده بر آثار سفالی ، مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"به طور معمول ، موفقیت نسبی در شناسایی روش های فرم دهی اولیه اشیای سفالی با استفاده از روش پرتونگاری با پرتوهای ایکس بین ٦٠% تا ٨٠% است که به عوامل مختلفی مثل مهارت سفال گر در اجرای موفق روش شکل دهی اولیه ، ضخامت ظروف ، اجزای ناخالصی (ماده ، فرم ، اندازه ) و فنون شکل دهی به کار گرفته شده بستگی دارد(١١٧٩ ,2008,Berg).
ولی در ظروف شکل داده شده با چرخ سفال گری ، اگر انرژی جنبشی چرخشی در آخرین مراحل روند شکل دهی به کار رفته باشد، با استفاده از تصویر رادیوگراف با پرتوی ایکس این ظروف قابل شناسایی هستند؛ زیرا ماتریکس رسی تغییرات ناشی از شکل دهی با روش فیتیله ای را حفظ می کند(تصویر ٧) و همان طور که قبلا اشاره گردید، در این روش جهت گیری ها کاملا افقی ناخالصی ها و فضاهای خالی از دید روبرو است (تصویر ٨).
البته شیوه های مشته ای که با ضربه زدن روی گل درون یک قالب شکل دهی انجام می شود، استثنا است ، زیرا فشار قابل توجهی که در این روش ها جهت شکل دهی به کاربرده می شود می تواند تمام ویژگی های فنون فرم دهی اولیه که از طریق پرتونگاری با پرتوهای ایکس قابل مشاهده است را محو کند و خود قابلیت ظهور در تصویر پرتونگاری را پیدا کند (١٣٩-١٣٨ ,2009,Jones &Ambers )."