چکیده:
هدف: هدف از این مقاله، بررسی سیاست هویت فرهنگی اسلام در وضعیت جهانی شدن است. فرهنگ اسلامی در شرایط جهانی شدن، از حیث نظری، چه نوع مواجههای با سایر فرهنگها خواهد داشت. روش: طبیعی است به دلیل پرسش از چیستی مواضع، بیشترین رهیافت به کار برده شده، رهیافت توصیفی باشد؛ اما در جایی که بحث به سیاست مطلوب مربوط بوده، رهیافت تجویزی هم بر داوری و توصیف افزوده شده است. یافتهها: در چارچوب نظری، پس از بحث دربارۀ مفاهیم کلیدی، محورهای ذیل به عنوان محورهای بررسی مشخص شده است: 1. درک روند جاری، 2. فرهنگ جهانشمول و فناوری، 3. عقلانیت، خیر و غایت ایدئولوژیک، 4. سیاست هویت. در بررسیهای به عمل آمده، ضمن تأیید امکان جهانی شدن و امکان سیاست هویت عام و جهانشمول از دیدگاه اسلام؛ دو نوع سیاست هویت متفاوت و در عین حال تکمیل کننده در حیطۀ «هویت محیطی» و «هویت فلسفی» مورد تأیید اسلام تشخیص داده شد. نتیجهگیری: هویت فلسفی که امری برساخته است، سیاست هویتی اولیه «سیاست گفتگویی» در ذیل عقلانیت حقجوی اسلامی است؛ اما در صحنۀ واقعیات ثانویه در چارچوب اصول سیاست خارجی اسلام از قبیل قواعدی مثل «نفی سبیل» و «اسلام یعلو ولا یعلی علیه»، این سیاست هویت قابلیت تغییر مییابد.
Objectives:The goal of this paper is to study the islamic cultural identity in globalization situation and the interaction between islamic culture and other culture in globalization situations.
Method: With a view to the methodology it is natural that for the reason asking this question about what is the position، the used approach is descriptive approach but in the points that discussion is about desirable policy، judgment recommendation approach is also added to description.
Results: In theory frame after discussing the main concepts، below pivots are recognized as research pivots: 1-understanding the current situation 2- globalization culture and technology 3-rationallization، welfare and end of ideology4-policy of identity. And among studies، in addition to confirmation of globalization possibility and policy of common identity and globalization possibility in Islam point of view ، two different kinds of policy of identity and at the same time complement in "environmental identity " and " philosophical identity" range was found islamic.
Conclusion: The conclusion is that in philosophical identity which is made، primary policy of identity " conversational policy " is under islamic trust –seeking rationalization but on the stage of second realities in frame of the principles of Islam foreign policy such as some bases like " no way" and "Islam is superior and no superiority is over it” this policy of identity is changeable.
خلاصه ماشینی:
نتیجهگیری: هویت فلسفی که امری برساخته است، سیاست هویتی اولیه «سیاست گفتگویی» در ذیل عقلانیت حقجوی اسلامی است؛ اما در صحنۀ واقعیات ثانویه در چارچوب اصول سیاست خارجی اسلام از قبیل قواعدی مثل «نفی سبیل» و «اسلام یعلو ولا یعلی علیه»، این سیاست هویت قابلیت تغییر مییابد.
با این شرایط، فرهنگ اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین سنتهای فرهنگی جهان، از حیث نظری چه نوع مواجههای با سایر فرهنگها خواهد داشت؟ منابع دینی چه تلقیای از تعدد فرهنگی و هویتی در عالم دارند و اصولا درک معتبر اسلامی که مستند به تفسیر شخصیتهای معتبر اسلامی از منابع آن است، چه بنیادهایی برای این مواجهه فراهم میسازد؟ لذا درک سیاست هویت مطلوب در وضعیت جهانی شدن از نگاه اسلام، موکول به پاسخ به محورهای ذیل است: 1.
در صورت پاسخ مثبت به سؤالات پیشین، سیاست مطلوب فرهنگی و هویتی مد نظر منابع اسلامی چگونه است؟ آیا میتوان در عین حفظ هویت خاص، فرهنگ جهانشمول داشت و آیا امکان تفکیک عرصههای هویتی و بالطبع سیاستهای متفاوت در عرصههای مختلف هویتی با توجه به منابع اسلامی وجود دارد یا خیر؟ پیشینۀ مباحث مرتبط با جهانی شدن و سیاست هویت، طولانی است.
ج) امکان جهانشمولی علم و معرفت و عقلانیت عام برای درک نگاه منابع اسلامی به مسئلۀ علم و فناوری خوب است بدانیم ذیل آیۀ شریفۀ 5 سورۀ زمر در بیان معنای اینکه آسمانها و زمین به حق آفریده شدهاند، علامه طباطبایی به این مطلب اشاره میکند که تدبیر عالم نیز مانند خلقت عالم توسط خدای عزیز صورت میگیرد(طباطبایی، 1386، ج 17: 361).