چکیده:
در تحولات خاورمیانه از سال ۲۰۱۱ زنان حضوری گسترده در عرصه مبارزه داشتند و صدای آنها تقریبا
در همه جا طنین انداز بود. مبارزه طلبی زنان عرب، بسیاری را به ویژه در غرب که سالیان زیادی آنها را
به عنوان قربانیان مظلوم پدر سالاری مذهبی میدیدند، شگفت زده کرد. سوّال اصلی این مقاله پیرامون
نقش زنان در تحولات اخیر خاورمیانه است، که ضمن بررسی تاریخی وضعیت زنان در دو کشور مصر و
تونس به عنوان پیشتازان جنبشها، حضور چشم گیر آنان در صف مقدم اعتراضات را مورد توجه قرار
میدهد. مقاله طبق آمار بر این باور است که به رغم پیشرفت هایی که زنان در این دو کشور در زمینه
آموزش و مسائل حقوقی داشتهاند، مشارکت ناکافی در عرصههای سیاسی، اجتماعی و همچنین
وضعیت نامطلوب آنان در فعالیتهای اقتصادی، موجب حضور زنان در صحنه اعتراضات خیابانی شد.
خلاصه ماشینی:
مقاله طبق آمار بر اين باور است که به رغم پيشرفت هايي که زنان در اين دو کشور در زمينـه آموزش و مسائل حقوقي داشته اند، مشارکت ناکافي در عرصه هـاي سياسـي ، اجتمـاعي و همچنيـن وضعيت نامطلوب آنان در فعاليت هاي اقتصادي ، موجب حضور زنان در صحنه اعتراضات خياباني شد.
پرسـش اساسي مقاله حاضر اين است که وضعيت زنان در خاورميانه و به ويـژه در دو کـشور مـورد بحـث يعني مصر و تونس به لحاظ تاريخي از زمان استقلال اين کشورها دچـار چـه تغيـير و تحـولات و پيشرفت هايي شده و چه عواملي موجب شده است که زنان در اين کشورها به رغم پيـشرفت هـاي قابل ملاحظه اي که در بسياري از عرصه هاي زندگي به ويژه در حوزه عمومي کسب کرده بودند، بـا تقاضاهاي وسيع تر جامعه براي تغييرات سياسي ، اقتصادي و اجتماعي هماهنگ شـوند.
(حميدي ، ٢٠١١: ٢) رهبران جديد تونس که به روشني دريافته بودنـد بـا قـرار گـرفتن زنـان در جايگاه دوم و اقليت در جامعه ، کشور از يکي از باارزش ترين منـابع خـود، يعـني نيمـي از منابـع انساني اش محروم مي شود، در همان سال ١٩٥٦ قانون احوال شخصي را که به زنان حقوق کامـل و برابر مي داد، تصويب کردند.
(ميرزايي ، ١٣٧٨: ٧٩) به رغم اين حقيقـت کـه تـونس هنجارهـاي اجتماعي و فرهنگي مشترکي با ساير کشورهاي عربي دارد، مداخله دولت براي ايجاد قانون احوال شخصي به زنان تونسي حقوق کامل و برابر در تصميم گيري درباره ازدواج و حوزه هاي مـرتبط بـا آن (طلاق ، حضانت و ارث ) را داد.