چکیده:
یکی از نمودهای هویت زنان در جامعه ، هویت جنسی آنان است که همواره در مطالعات زنان بازنگری شده اسـت . پژوهش حاضر در نظر دارد هویت زنانه را با رویکرد روانکاوی لاکان ، در ویدئوآرت بررسی کنـد. ویـدئوآرت رسـانة هنری ای است که در کشاکش نظریه های زیبایی شناسانه ای که پس از جنگ جهانی دوم آغاز شـده بـود، بـا ابـداع دوربین ویدئویی قابل حمل در دهة شصت میلادی متولد شد. ویدئو در تقابل با زبان نحوی و شیوة بیانی متعـارف سینما و تلویزیون بوده و ازاین رو، رویکرد مسلط بر این رسانه ها را به چالش کشیده اسـت . بـا گسـترش هنرهـای اجرایی در دو دهة اخیر، در بسیاری از نمونه های ویدئوآرت مسئلة هویت جنسی با نگاهی زن محور مورد توجه قرار گرفته است . در این پژوهش ، آثار ویدئویی مرتبط با این موضوع بررسی شده و از میان هنرمندان فعال این عرصه ، آثار پیپیلوتی ریست تحلیل شده است . از خلال تحلیل و تفسیری که براساس نظریة لاکان انجام شد، این نتیجه به دست آمد که این هنرمند هنگام پرداختن به مسئلة هویت زنانه در جامعه با زبان زنانه سخن گفته و سـاختارهای نمایش مسلط مردانه را فرو ریخته است .
خلاصه ماشینی:
بررسی مفهوم هویت زنانه در ویدئوآرت با رویکرد روانکاوی لاکان (مطالعه ای بر آثار پیپیلوتی ریست ) فروغ خبیری ١، علی شیخ مهدی *2 چکیده یکی از نمودهای هویت زنان در جامعه ، هویت جنسی آنان است که همواره در مطالعات زنان بازنگری شده اسـت .
با استفاده از ایـن پرسش که چگونه ویدئوآرت به رسانه ای بدل می شود که معنای جنسیت و هویت جنسی را تغییر می دهد، این فرضیه در نگارش پژوهش در نظر گرفته شده اسـت : «بـا اینکـه زبـان ویـدئوآرت ، همچون سینما، زبان تصاویر متحرک است ، این رسانه مستقل از سینما و تلویزیون است و رها از مناسبات اقتصادی و سیاسی سینما و تلویزیون ، زبان مردمحور بر آن حاکمیت ندارد.
ازاین رو، هدف اصلی ایـن پـژوهش آن اسـت کـه نحـوة حضـور زن در ویـدئوآرت و چالشی را که این گونة هنری جدید در بازنمایی هویت زنانه به وجود آورده است تحلیل کند.
وقتی نحوة ساختن تصویر جنسیتی زن بررسی می شود، می توان این سـؤال را مطـرح کـرد: این دیگری بزرگ کیست که زنان برای او نقش هایشان را ایفا می کنند؟ برای شناخت جایگاه هویت جنسی در نزد لاکان لازم است سوژه در این ساختار و در میـان ساحت های سه گانه (خیالی ، نمادین و واقع ) معرفی شود.
براساس نظریه های لاکان می توان گفت ، در ساحت نمادین ، این ویدئو بازنمایی فقدانی است که زن در مسیر شناخت هویت خود تجربه می کند.