چکیده:
محلات مسکونی شهر، علیرغم اعتبار، نقش و جایگاه ویژهای که در گذشته داشتهاند؛ امروزه در نظامدهی به الگوی سکونت شهری نقش کماهمیتی را دارا هستند. این در حالی است که در چند دههی اخیر در چارچوب نظریهی توسعهی پایدار، تاکید مجددی بر احیاء آنها صورت گرفته است. در حقیقت امروزه بر محققین امور شهری آشکار گردیده که اگر برنامهریزی شهری را فرآیندی انسان محور و منطبق بر نیازها و خواستهای ساکنین شهر با هدف دستیابی به رضایتمندی و خدمات رسانی حداکثر به آنان بدانیم، طراحی و ارائهی برنامههای جامع، هدفمند و برخاسته از شرایط اقتصادی ـ اجتماعی محلات شهری در حرکت به سوی برنامهریزی پایدار شهری جایگاه ارزندهای خواهد داشت. دیدگاه توسعهی محلهای پایدار، رویکرد نوینی را تقویت میکند که در آن حل مشکلات شهری در بازگشت به مفهوم محله به عنوان سلولهای حیات شهری تصور میشود. مقالهی حاضر با روش کتابخانهای ـ اسنادی و با استفاده از منابع و مدارک موجود در این زمینه، در تلاش است که به بررسی فعالیتها و اقدامات ارائه شده در خصوص پایداری در سطوح بینالمللی، ملی و شهری دست یابد و بر این اساس مولفههای محلهی پایدار و شناخت معیارهای پایداری در مقیاس محلهی مسکونی را بر اساس مولفههای اساسی پایداری به عنوان راهکاری برای دستیابی به پایداری در سطوح بالاتر مشخص کند.
خلاصه ماشینی:
مقالهی حاضر با روش کتابخانهای ـ اسنادی و با استفاده از منابع و مدارک موجود در این زمینه، در تلاش است که به بررسی فعالیتها و اقدامات ارائه شده در خصوص پایداری در سطوح بینالمللی، ملی و شهری دست یابد و بر این اساس مؤلفههای محلهی پایدار و شناخت معیارهای پایداری در مقیاس محلهی مسکونی را بر اساس مؤلفههای اساسی پایداری به عنوان راهکاری برای دستیابی به پایداری در سطوح بالاتر مشخص کند.
در یکی دو دههی اخیر نیز، در سراسر جهان گرایش روزافزونی به دخالت دادن جوامع محلی (محلات مسکونی) در برنامهریزی و مدیریت محیط به وجود آمده است و امروزه این توافق میان برنامهریزان و سیاستمداران ایجاد شده است که این یگانه راه همراه کردن مردم برای تغییر دادن محیط به شکلی دلخواه است و صرفا از این طریق است که میتوان اجتماعات محلی امن، مستحکم، توانمند، باهویت و در یک کلام پایدار به وجود آورد (امین ناصری، 1386: 118)؛ چرا که توسعهی پایدار در سطح محله میتواند به عنوان پیش شرط توسعه در سطوح کلانتر از قبیل شهر محسوب شود.
در مقایسه با تعاریف و مفاهیم بسیاری که از توسعهی پایدار در سطوح بینالمللی، ملی و شهری تاکنون ارائه شده است میتوان گفت که مفهوم توسعهی پایدار در مقیاس محله هنوز به قطعیت روشن نرسیده است و ابعاد آن بویژه داخل کشور مورد بررسی و تجزیه و تحلیلهای جدی قرار نگرفته است (نوریان و عبداللهی ثابت، 1387: 57)؛ همچنین تحلیلها و بررسیهای بسیار ناچیزی در این زمینه انجام شده است.