چکیده:
نظام اخلاقی-حقوقی اسلام و تفاوت های موجود در آن بین زن و مرد پیوسته یکی از پرچالش ترین موضوعات قرآنی بوده و هست. بر اساس آیه 34 سوره نساء مدیریت کلان زندگی به خاطر دو مساله برتری مرد(بما فضل الله) و مسئولیت پرداخت نفقه از سوی او به زن(و بما انفقوا)، بر عهده مرد نهاده شده است. این مساله شبهات و سوالاتی را در مورد قوامیت مردان و قانتیت زنان درپی داشته است. از جمله شبهات مطرح شده آنست که این آیه کرامت زنان را سلب نموده و به نوعی زنان را تحقیر نموده است. ما در این پژوهش با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم و آراء و اندیشه واژه شناسان و مفسرین و با روشی کتابخانه ای و تحلیل محتوایی، مدلول آیه را بررسی نموده وگستره ی قوامیت مردان و علت تفضیل آن ها و رابطه ی آن را با کرامت زنان به بحث نشسته و شبهه ی واردشده را مردود دانسته ایم.
خلاصه ماشینی:
به عنوان مثال ما حدود ٣٠ آیه در مورد شفاعت در قرآن داریم برخـی از اندیشـمندان در یک نگاه سیستمی آن ها را به چند دسته تقسیم نموده اند که در نتیجه گیری، کمک بـه سـزایی به مفسر میکند: ١- آیاتی که شفاعت را به صورت مطلق یا از بتها نفی میکنـد از جملـه ؛ بقـره / ٢٥٤و ٤٨ و١٢٣ و دخان /٤١ و یونس /١٨ ٢- آیاتیکه شفاعت را منحصر در خداوند میداند از جمله ؛ سجده /٤ و زمر/ ٤٤ و انعام / ٥١ ٣- آیاتی که شفاعت را مشروط به اذن الهی میداند از جمله ؛ بقره /٢٥٥ و سبأ/ ٢٣ و نجم / ٢٦ و طه / ١٠٩ و یونس /٣ ٤- آیاتیکه شفاعت رامشروط میکند مثل ؛انبیاء/٢٨ و زخرف / ٨٦ و مریم / ٨٧ و غافر/ ١٨ ٥- آیاتی که منفعت شفاعت را برای مجرمان نفی میکند مثل ؛ مدثر/ ٤٨ و توبه / ٨٠ ٦- آیاتی که از شافعان نام میبرد مثل ؛ انبیاء/٢٦تا ٢٨ و غافر/ ٧ و مدثر/٤٨ ٧- (سبحانی، ١٤٢٣، ص ٢٤ تا ٣٣ و رضوانی، ١٣٨٦، ص ٤٤٩ تا ٤٥١ با کمی تصرف ) ٨- در آیه مورد تحقیق ما برخی از مفسران حتی به اجمال آیه اشاره نموده اند که البته این سخن محل بحث است ولی به هر صورت در فهم صحیح آیه مورد بحـث بایـد بـه تمـام آیـات حقوقی و اخلاقی مربوط به زنان و مردان – که در قرآن کم هم نیست – مراجعه نمود.