چکیده:
هدف مطالعه حاضر بررسی نقش ویژگی های شخصیت و طرحواره های هیجانی در اضطراب امتحان دانش آموزان پسر دوره اول مقطع متوسطه بود. بدین منظور، 260 دانش آموز پسر با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله انتخاب شده و پرسشنامه ها در اختیار آنها قرار گرفت که 234 نفر به صورت کامل پرسشنامه ها رو تکمیل کرده بودند. ابزارهای پژوهش شامل نسخه فارسی مقیاس طرحواره های هیجانی لیهی( LESS) ، پرسشنامه شخصیت پنج عاملی نئو (FFI- NEO) و سیاهه اضطراب امتحان (TAL). داده ها با روش تحلیل رگرسیون تحلیل شدند. نتایج نشان داد اضطراب امتحان با ویژگی شخصیتی روان رنجور خویی، برونگرایی، خوشایندی و با وجدان بودن رابطه معنادار دارد و نتایج رگرسیون نشان داد که روان رنجور خویی پیش بین اضطراب امتحان است. همچنین اضطراب امتحان با طرحواره قابل کنترل بودن، آگاهی از هیجان ها، قابل درک بودن هیجان، نشخوار، پذیرش، ساده اندیشی، ابراز هیجان و نهایتا طرحواره شرم همبستگی معناداری دارد بیشترین همبستگی مربوط به طرحواره قابل کنترل بودن، خودآگاهی، نشخوار و ساده اندیشی درباره هیجان ها بود. تحلیل رگرسیون طرحواره های هیجانی نیز نشان داد طرحواره های هیجانی قابل کنترل بودن، خودآگاهی، نشخوار، ساده اندیشی و ابراز به صورت معناداری اضطراب امتحان را پیش بینی می کنند. یافته های حاضر حاکی از این هستند که روان رنجور خویی نقش مهمی در اضطراب امتحان دارند؛ علاوه بر این طرحواره های هیجانی نیز نقش مهمی در پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان دارند.
خلاصه ماشینی:
گرچه طبق دانش ما پژوهشي به صورت مستقيم رابطه بين طرحواره هاي هيجاني و اضطراب امتحان را مورد بررسي قرار نداده است و پژوهش هاي انجام گرفته بر ديگر ابعاد هيجان مثل تنظيم هيجاني (کاپايدن ، ۲۰۰۹؛ حيدري ، احتشام زاده و حلاجاني ، ۱۳۸۸) تمرکز کرده اند، اما گولد و الدشتين (۲۰۱۰) نشان داده اند که افراد به هنگام قرار گرفتن در معرض اضطراب ، تفسيري نادرست داشته و کنترل کمتري بر هيجان هاي خود ادراک مي کنند که مي تواند در عملکرد تحصيلي افراد تأثير بگذارد، و بنابراين لازم است به نقش اين متغير در اضطراب امتحان توجه بيشتري شود.
1- Test Anxiety Inventory جدول (١) آماره هاي توصيفي متغيرهاي پژوهش متغير ابعاد تعداد ميانگين انحراف استاندارد اضطراب ۲۳۴ ۳۷/۱۱ ۱۷/۶۹ شخصيت روان رنجوري خويي ۲۳۴ ۳۵/۴۵ ۶/۷۷ برونگرايي ۲۳۴ ۴۳/۸۹ ۵/۶۰ گشودگي ۲۳۴ ۳۸/۵۲ ۴/۵۸ خوشايندي ۲۳۴ ۳۹/۹۶ ۴/۵۱ باوجدان بودن ۲۳۴ ۴۸/۰۱ ۷/۶۹ طرحواره هيجاني قابل کنترل بودن ۲۳۴ ۸/۷۰ ۲/۸۵ منطقي بودن ۲۳۴ ۱۴/۷۵ ۲/۶۵ خودآگاهي ۲۳۴ ۱۲/۹۰ ۳/۰۱ قابل درک بودن ۲۳۴ ۷/۶۱ ۲/۴۸ نشخوار ۲۳۴ ۱۳/۹۵ ۲/۸۰ توافق ۲۳۴ ۵/۷۱ ۲/۰۲ پذيرش ۲۳۴ ۹/۷۶ ۲/۰۷ تأئيدطلبي ۲۳۴ ۶/۱۱ ۱/۵۱ ارزش والاتر ۲۳۴ ۱۰/۸۷ ۲/۰۳ ساده انديشي ۲۳۴ ۶/۸۲ ۱/۸۵ گناه ۲۳۴ ۸/۸۷ ۲/۳۷ ابراز ۲۳۴ ۶/۴۱ ۲/۰۷ شرم ۲۳۴ ۶/۸۵ ۱/۷۴ براي بررسي پيش فرض نرمال بودن متغيرها از شاخص هاي آماري کشيدگي و چولگي ، و آزمون ويلکس - شاپيرو استفاده گرديد که نتايج نشان داد شاخص چولگي و کشيدگي متغيرها به جز عاطفه منفي و استرس شغلي بين يک قرار دارند که نشانگر نرمال بـودن توزيع داده ها است .