چکیده:
مسلمان شدن افراد و بیعت آنان از مسائل مهم در ترسیم رابطه ی پیامبر(ص) با مسلمانان است. بیعت با پیامبر(ص) در مورد مردان به کرات در منابع گزارش شده و تحقیقات و بررسی های متعددی درباره ی آن صورت گرفته است. با این حال مبحث بیعت زنان با پیامبر(ص) و این که آیا با زنان نیز بیعت می شد و در صورت مثبت بودن پاسخ با چه کسانی و تحت چه شرایطی و با چه الزاماتی صورت می گرفت، یکی از مسائل مهم در سیره ی پیامبر(ص) و نیز نشان حضور اجتماعی زنان در صدراسلام می باشد که هم چنان نیازمند بررسی و تعمق است. این نوشته در نظر دارد با یافتن رابطه ی میان مسلمان شدن و بیعت زنان به بحث درباره ی علاقه مندی زنان به تغییر کیش یعنی اسلام پذیری و بیعت در قالب متعهد شدن به اسلام بپردازد. مقاله ی حاضر درصدد پاسخ دادن به چند پرسش اساسی است: مهمترین مقاطع مسلمان شدن و بیعت زنان با پیامبر(ص) با چه شرایطی در چه زمانی و کجا بوده است؟ و چه رابطه ای میان اسلام پذیری و بیعت زنان وجود دارد؟ در پاسخ به پرسش های فوق فرضیه آن است که «بیعت تابعی از اسلام پذیری و ادامه ی آن بوده و زنان در موقعیت های مختلف با بیعت کردن، وارد شدن خود را به حیطه ی مسلمانی، تعهد و وفاداری به اسلام و پیامبر(ص) را به طور عملی اعلام می کردند». بررسی های به عمل آمده نشان می دهد، میان اسلام پذیری و بیعت زنان توالی منطقی وجود دارد. بیعت با زنان هم در دوران حضور پیامبر(ص) در مکه و هم پس از مهاجرت ایشان به مدینه انجام می شد و صرفا محدود به مقاطع خاص و افراد خاص نبود و زنان پیشگام در مسلمانی، در بیعت نیز تعجیل داشتند. برخی شرایط و قیود مورد تاکید پیامبر(ص) برای زنان در جریان اسلام آوردن زنان مکی و در جریان فتح مکه گزارش شده است، اما در مقاطع دیگر قید شرایط در بیعت کمتر آمده است.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان مثال امکلثوم دخترعقبه ی ابی معیط با وجود آن که در مکه مسلمان شد، اما پس از صلح حدیبیه مهاجرت کرد و پس از آن با پیامبر(ص ) بیعت نمود (ابن سعد، ١٩٩٧: ١٨٣/٨) قرآن کریم برای بررسی صحت ادعای زنان مؤمن مهاجر پیشنهاد آزمودن آنان را داده بود (بروجردی، بی تا: ١٢٦/٧)، لبابه صغری مادر خالدبن ولید (٢١٨/٨) و هزیله دخترحارث (همان جا) نمونه هایی هستند که با وجود مسلمان شدن در مکه قید بیعت آنها پس از هجرت آمدهاست .
البته لازم به ذکر است برخی نویسندگان کهن در سخن از اسلام آوردن و بیعت زنان مکی بلافاصله پس از فتح مکه ، این دسته از زنان و افرادی از قبیل هند را از صحابه ندانسته اند (ابن حبانبستی ، ١٩٩٨: ٢٥٤) با این گروه با شرایطی ویژه بیعت شد که نشانگر تفاوتهایی در اسلامپذیری آنان با دیگران می باشد.
در شرح حال تعدادی از زنان این دسته که در روز فتح مکه مسلمان شدند، میان اسلامپذیری با بیعت فاصله دیده می شود، از جمله بغوم دختر معذل از کنانه که در فتح مکه مسلمان شد و بنابر روایتی همان روز و در روایتی دیگر در حجة الوداع بیعت کرد (ابن سعد، ١٩٩٧: ٢٣٠/٨)، وجود فاصله میان مسلمان شدن افراد و بیعت آنان به احتمال ناشی از آن است که افرادی طی شرایط خاص بیعت کردند و الزامی بر هم راهی مسلمان شدن و بیعت آنان وجود نداشته باشد."