چکیده:
نیاز به معاشرت و همدلی با افراد دیگر جامعه، از اساسیترین نیازهای بشر است. خداوند عزوجل «آزادی» را در انسان به ودیعه گذاشت تا انسان بتواند با اختیار خود، در هر زمان و مکانی به انسانهای دیگر بپیوندد. قانونگذار اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز این حق را برای ایرانیان به رسمیت شناخت تا بتوانند برای تبادل دیدگاهها و بیان مطالباتشان، اجتماعات قانونی موقتی تشکیل دهند. بر اساس اصل 27 قانون اساسی ایران، برای تشکیل اجتماعات موقتی یا عمومی، دو شرط «عدم حمل سلاح» و «عدم اخلال به مبانی اسلام» ضروری است. شاید به همین دلیل باشد که با وجود عدم تصریح قانون اساسی به ضرورت اطلاع وزارت کشور، این امر برای تشکیل راهپیمایی ـ که روشنترین مصداق تشکیل اجتماعات موقتی در کشور ماست ـ الزامی بیان شده است تا بر حصول این دو شرط نظارت شود. به نظر میرسد قانونگذار و مجریان قانون برای تشکیل اجتماعات و راهپیماییها نباید خلاف صریح قانون اساسی، اطلاع یا دریافت مجوز از وزارت کشور را الزامی کنند و اگر هدف عدم اخلال به نظام و مبانی اسلام را دنبال میکنند، شایسته است از راه وضع اصل جدید در این باره یا از راه تفسیر قانونی شورای نگهبان، یا حتی تغییر این اصل، راه را بر ایجاد موانع قانونی اعمال آزادی تشکیل اجتماعات و راهپیماییها ببندند.
One of mans most fundamental needs is to be sociable and communion towards other members in the society. The Islamic republic of Irans legislators, based on the call of the people, accepted Islamic principles as the principles and rules of the society so that they would be able to form legal and temporary gatherings to express their opinions and demands. The 27th constitution, to form temporary or public gathering, two conditions absence of any weapons and no disruption to the principles of Islam are necessary so that no disorder to the religion that is the basis of this country and no harm to the security of the country which is the citizens fundamental right is inflicted. It seems that legislators and law executors shouldnt oblige previous notice or permit, which is clearly contrary to law, from the ministry of interior for uprising assemblies and march. If they do wish to continue on this path to not permit disorder to the system and Islamic principles it is worthy (whether through the principles of this matter or legal interpretation of the guardian council in connection with this principle or even changing of this principle) that they should just close the door to legal oppositions to exert freedom and forming assemblies and marchs.
خلاصه ماشینی:
حال اگر این حرکات جمعی با حمل سلاح باشد، قطعا رعب و ناامنی بسیاری در جامعه ایجاد میکند و این مسئله باعث برهمخوردن نظم و امنیت جامعه و سلب دیگر آزادیهای افراد، همچون آزادی رفتوآمد میگردد، درحالیکه طبق اصل 40 قانون اساسی و قاعده لاضرر، هیچ کس نمیتواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی و آزادیهای افراد دیگر قرار دهد.
همچنین اگر به فلسفه آزادی تشکیل اجتماعات از دیدگاه قانونگذار و نیز مشروح مذاکرات خبرگان قانون اساسی توجه کنیم، خواهیم دید که یکی از اهداف و مبانی قانونگذار در تأسیس این حق، دفاع از منافع جمعی دربرابر قوه حاکمه و بیان اعتراضات و مطالبات جمعی مردم است؛ حال آنکه چنین هدفی در اجتماعات خصوصی افراد قابل تصور نیست؛ اگرچه تشکیل مصادیق دیگری از اجتماعات موقتی مانند میتینگ، در اجتماعات خصوصی امکانپذیر است؛ بنابراین درمورد اجتماعات عمومی به دلیل گستردگی آثار آن بر جامعه، قانونگذار باید نظارت کند؛ چه آنکه از راه این اجتماعات، نظم عمومی و امنیت عمومی بیشتر و محسوستر قابل تجاوز است.