چکیده:
یکی از خصوصیات شهرهای عصر قاجار دسته بندیها و تنشهای اجتماعی مذهبی بود. این دسته
بندیها و تنشها عوامل متعددی داشت. در این تحقیق و پژوهش سعی شده است که پس از تبیین و
توضیح عوامل موثر در به وجود آمدن این تنشها در شهرهای این دوره، به انواع این تنشها بر اساس
عوامل آن پرداخته شود. سپس به نقش دولت در ایجاد و یا دامن زدن به این تنشها اشاره خواهد شد.که
آیا دولت در این امر دخالتی داشته یا خیر، و اگر داشته است علل و عوامل آن چه بوده است. به عبارتی
حکومت چه سودی از این تنشهای اجتماعی مذهبی می برده است؟ در نهایت هم به پیامدهای این دسته
بندی ها و تنش ها در جامعه ایران پرداخته می شود. پیامدهایی که باعث عقب ماندگی هر چه بیشتر جامعه ایران می شد.
خلاصه ماشینی:
"در دوره فتحعلی شاه میرزا احمد ادیب شیبانی شاعر دانشمند کاشان، طی منظومه ای انتقادی به جنگ های کودکانه حیدری و نعمتی حمله میکند و از جمله چنین میگوید: چون که سلطان اهتدا حیـــــدر پور سلطان جنید، شد ســـــرور سر زد از اردبیل و بست میــــان همچو شه نعمت الله از کرمــــان دم از ارشاد و اهتدا مــــــی زد خلق را به سوی خود صلا مـی زد در میان مرید این دو مـــــــراد بیکران خصمی و نزاع افـــــــتاد حیدری نعمتی دو فرقه شدنــــد این یکی آتش و آن یکی چو سپند پادشاهان ز مصلحــــــت به دوام خصمی افکنده در میان عــــــوام که خود، آسوده حکمران باشنـــد صید، بی زحمت اوفتد به کمنـــد زان سپس شهر ها به دو نیم شدند حیدری نعمتی زعیم شدنــــــــد چهار صد سال شد که این دو امام مرده اند تو در تعــــــــصب خام باش ای نوردیده همچو ادیــــب زین دو بیگانه و به دوست غریـــب (راوندی، 475) شمیم از جدش داستانی نقل می کندکه نزاع آن ها را که بر پایه خرافات شکل گرفت به خوبی بیان می کند: "در همدان در محله نعمتی ها زندگی میکردم و نشانه نعمتی ها بیل کوچکی بود از طلا که آن را در امامزاده یحیی نگاه می داشتند و نشانه حیدری ها توغ یا علمی بود که بر سر چوب آن پنجه ای از نقره نسب کرده بودند."