تحلیل اثرات روابط شهر و روستا در مهاجرت‌های روستا-شهری مطالعه موردی: دهستان پشته زیلایی، شهرستان دهدشت مقاله

نحوه و دامنه روابط شهر و روستا به صورت‌های گوناگون بر رشد و توسعه سکونتگاه‌های روستایی اثر می‌گذارد، یکی از اثرات روابط شهر و روستا بر مهاجرت‌های روستایی- شهری هست. موضوع مهاجرت‌های روستایی- شهری همواره موردتوجه اندیشمندان علوم مختلف بوده است. مهاجرت در کشورهای درحال‌توسعه در اغلب موارد باعث توسعه‌نیافتگی مبدا از یک‌سو و ایجاد مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مقصد مهاجرت می‌شود. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش روابط روستایی- شهری بر مهاجرت خانوارهای روستایی است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق خانوارهای روستایی دهستان پشته زیلایی شهرستان دهدشت بوده است. این دهستان با توجه به سرشماری سال 1390، دارای 7 روستایی دارای سکنه و 3450 نفر جمعیت مشتمل بر 690 خانوار است. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش‌نامه با استفاده از فرمول کوکران 220 خانوار به‌دست‌آمده است. روش گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر، کروسکال والیس و رگرسیون خطی) استفاده‌شده است. نتایج آزمون کروسکال والیس نشان می‌دهد، روستاهای ده بیت‌الله، دلی سوار و آب لک در منطقه موردنظر بالاترین میزان مهاجرت را در بین روستاهای موردمطالعه داشتند، همچنین بر اساس ضریب همبستگی پیرسون رابطه معناداری بین روابط متقابل شهر و روستا و مهاجرت‌های روستا- شهری با ضریب (386/ 0) وجود دارد، همچنین بر اساس مدل تحلیل مسیر بعد اقتصادی روابط شهر و روستا با مقدار (450/ 0) بیشترین تاثیر را در مهاجرت‌های روستا- شهری داشته است.

نتایج آزمون کروسکال والیس نشان میدهد، روستاهای ده بیت الله ، دلی سوار و آب لک در منطقه موردنظر بالاترین میزان مهاجرت را در بین روستاهای موردمطالعه داشتند، همچنین بر اساس ضریب همبستگی پیرسون رابطه معناداری بین روابط متقابل شهر و روستا و مهاجرت های روستا- شهری با ضریب (٠/٣٨٦) وجود دارد، همچنین بر اساس مدل تحلیل مسیر بعد اقتصادی روابط شهر و روستا با مقدار (٠/٤٥٠) بیشترین تأثیر را در مهاجرت های روستا- شهری داشته است . یکی از پیامدهای این روند توزیع و انتقال فقرا از محیط های روستایی به حوزه های شهری است ( ,Saaedi ٣٤ ,٢٠١٠)؛ بنابراین ، پایین بودن سطح زندگی در نواحی روستایی و درنتیجه مهاجرت روستاییان به سمت شهرهای بزرگ ، مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی و محیطی را هم در نواحی روستایی و هم در شهرها به دنبال داشته است ( Zeari ١٨ :٢٠١٢ ,and Ramezanzadeh)؛ انباشتگی اقتصادی شهرها ناشی از روابط اقتصادی شهر و روستا ( ,Davoudi ٢٠٠٥:١٨ ,Clayton et al,٢٠٠١١) مزایایی را برای جذب اشتغال روستایی و کار خارج از روستا فراهم کرده ( Partrideg,et ٢٠١٠٣٠٤,al)؛ و باعث شکل گیری مهاجرت های روستا- شهری میشود (٢٣٠-٢٠١٠٩٨,Slocomb). در ادامه تحقیق با استفاده از مدل تحلیل مسیر به بررسی اثرگذاری ابعاد روابط متقابل شهر و روستا بر مهاجرت خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه پرداخته شده است . "The role of small and medium enterprises (SMEs) in rural-urban inkages and economic development: the case of Mt. Kenya Region in Central Kenya", in F. Tacoli,Cecilia, McGranahan,Gordon,Satterthwaite,David(2015),Urbanisation,Rural-Urban Migration and Urban Poverty, International Institute for Environment and Development, www.