چکیده:
نقد پسا استعماری به تحلیل واکنش استعمارزدگان در برابر میراث فرهنگی استعمارگران در متون ادبی میپردازد. مهمترین شاخص آن، جستن راهی برای بازیابی حقوق، هویتملی و بینش بومی فراموش شده در کشورهای استعمار زده است. ادبیات داستانی الجزایر در دوران استعمار فرانسه و پس از آن در شیوههای بیان و زبان ادبی بهزیبایی دگرگون شد. از اینرو، رمان پسا استعماری الجزایر، هویت و شکل نوینی یافت که بخشی از آن همزمان با نهضت ترجمه و ورود آبشخورهای نوین فکری دنیا بر روی نویسندگان و بخش دیگر مربوط به گزینش زبان استعمار، فرانسوی، در کنار زبان عربی برای داستاننویسی بود. آنان با نفی بافت و محتوای کهنه رمان برای کشف هویت و فرهنگ گمشده خود به نوشتن رمانهایی به زبان فرانسوی روی آوردند تا با استعمارگران مبارزه کنند و هویت ملی خود را بازآفرینند؛ از اینرو در آثارشان به منظور دفاع از ملت مولفههای مانند: تقابلهای استعمارگر و استعمارزده، شرق و غرب را نقد کردند. در این نوشتار با روش تحلیل محتوایی، نمونههایی از رمان الجزایر طبق مولفههای نقد پسا استعماری، معین میکند که داستاننویسان الجزایری به احیای باورها، هویت و فرهنگ بومی و مبارزه با آثار منفی برجای مانده از دوران استعمار، اهمیت دادهاند.
خلاصه ماشینی:
در ايـن راستا با چنين رويکردهايي بايد اذعان نمود که ادبيـات پسااسـتعماري هـم کـه بـه مبارزه با عوامل و نتايج استعمار مي پـردازد، گونـه اي از ادبيـات مقاومـت بـه شـمار مي آيد، زيرا خالقان آن در انواع توليدات ادبـي خـواه رمـان ، داسـتان کوتـاه ، شـعر، نمايش نامه ، فيلم نامه يا هر چيز ديگري که محصول فکر و انديشـه آنـان اسـت در واکنش به سلطه استعمارگران و مبارزه با آنها و حمايت از خود از آغـاز اسـتعمار تـا زمان حاضر و همچنين به تحليل آثاري که گرايشات استعمارگرانه را در خود پنهان دارنـد، روي مـي آورنـد؛ زيـرا «بخشـي از ايـن آثـار را اسـتعمارگران بـا تمـايلات استعمارگرانه و نژادپرستانه به نگارش درآورده اند» (تايسن ، ١٣٨٧: ٥٣٠)؛ بنـابراين ، مهم تـرين ويژگـي و شاخصـه ادبيـات پسـا اسـتعماري مبتنـي بـر شـالوده شـکني انديشه هاي موجود در متـون جـا افتـاده از دوران اسـتعمار اسـت و «اغلـب درگيـر تحقيق و بررسي موضوعاتي مانند شيوه هاي رهايي از استعمار يـا کسـب اسـتقلال سياسي و فرهنگي مردماني است که قبلاً تحت انقياد قـوانين اسـتعماري بـوده انـد.