چکیده:
ایران کشوری چند قومیتی است و موضوع همگرائی یا واگرائی قومی در ارتباط با انسجام
اجتماعی و وفاق اجتماعی عام بسیار مهم است. نوشتار حاضر، سعی کرده است از منظر
جامعه شناختی میزان همگرایی را بین قومیت های فارس، ترک و لر در استان همدان بنگرد و نیز
عوامل موثر بر آن را شناسائی و تحلیل نماید. جهت تبیین نظری این موضوع از نظریه نوسازی
(توسعه فرهنگ و ارتباطات)، ایدة جامعه مدنی درباره شهروندی و دیدگاه احساس محرومیت
نسبی استفاده به عمل آمده است. روش تحقیق حاضر پیمایشی و نمونه گیری خوشهای چند
مرحله ای و متناسب با حجم جامعه آماری تعداد 384 نفر از شهروندان استان بر اساس سه فرضیه
اصلی؛ وضعیت فرهنگی و ارتباطی افراد، میزان پذیرش اصول شهروندی توسط آنان و میزان
احساس محرومیت نسبی مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است. البته جهت سنجش سطوح
تعاملات بین افراد از طیف فاصله اجتماعی بوگاردوس استفاده شده است. از جمله مهم ترین نتایج
این تحقیق، شناخت مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر همگرایی قومی شامل: میزان سرمایه اجتماعی،
میزان پذیرش اصول شهروندی، میزان رضایت مندی از زندگی، میزان مشارکت در امور اجتماعی
و سیاسی، سن، وضعیت فرهنگی و ارتباطی افراد، میزان احساس محرومیت نسبی و میزان دسترسی
به رسانه های ارتباطی و عدم ارتباط بین وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و خاستگاه اجتماعی افراد با
میزان همگرایی قومی آنان بوده و نتایج تحلیل مسیر نیز بیانگر تبیین مقدار 80% از میزان همگرایی
قومی توسط متغیرهای تاثیرگذار فوق بوده است.
خلاصه ماشینی:
"اشرف ، احمد ،(١٣٨٣) «بحران هویت قومی و ملی در ایران » ، ایران ، هویت ، ملیت ، قومیت ، بـه کوشـش حمید احمدیف تهران : مؤسسه تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی رفیع پور ، فرامرز،(١٣٧٨) کندوکاوها و پنداشته هـا، مقدمـه ای بـر روش هـای شـناخت جامعـه و تحقیقـات اجتماعی، تهران : شرکت سهامی انتشار، رنجبر ، مقصود،(١٣٨٤) «معرفی و نقد کتاب : نظریـه های ناسیونالیسـم اثـر اومـوت اوز کریملـی »، فصـلنامه مطالعات ملی ،سال ششم ، شماره ٤ ، عالمی نیسی ، مسعود،(١٣٨٣) مطالعه میزان برجستگی هویت های فرهنگی و جمعی و پیش بینـی آینـده آن ، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش جامعه شناسی ، تهران : دانشگاه شـهید بهشـتی ، دانشـکده ادبیـات و علـوم انسانی ، مقصودی ، مجتبی ،(١٣٧٩) «فرهنگ ، ارتباطات و تحولات قومی (بررسی نظری )» ، فصلنامه مطالعات ملـی ، سال دوم ، شماره ٦ ، زمستان نواح ، عبدالرضا و تقوی نسب ، مجتبی ، قوم عرب ،(١٣٨٥) واگرایی یـا همگرایـی ، فصـلنامه دانشـگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال اول ، شماره دوم ،زمستان ورجاوند ، پرویز ،(١٣٨٠)«تنوع قومی در ایران ؛ چـالش هـا و فرصـت هـا(بخش اول ) »، میزگـرد ، فصـلنامه مطالعات ملی ، شماره ٨ ، تابستان ابو طالبی ، علی ، (١٣٧٩)«دیدگاه هایی چند درباره یکپارچگی و وحدت ملی »، ترجمـه مجتبـی مقصـودی ، فصلنامه مطالعات ملی ، شماره ٢ و ٣ ،زمستان توسلی ، غلامعباس و قاسمی ، یارمحمد، (١٣٨١)مناسبات قومی و رابطه آن با تحول هویـت جمعـی (نمونـه مطالعه : ایلام )، مجله جامعه شناسی ایران ، دوره چهارم ، شماره ٤ ، حق پناه ، جعفر، (١٣٨٨)جامعه مدنی و قومیت ها در ج."