چکیده:
شعر علاوه بر اینکه سبب رشد جنبههای فردی و اجتماعی، تقویت ذوق زیباییشناسی و غنای دایره واژگانی کودک میشود، ممکن است تأثیر منفی بر کارکرد زبان او داشته باشد. عدول از هنجارهای معیار، استفاده نادرست از کلمات، و جملهبندی غیراصولی موجب جایگزینی نامناسب ساختهای دستوری در ذهن کودک میشود؛ ازاینرو لزوم مطابقت کلام با مقتضای حال مخاطب و القای مناسب پیام، ضروری مینماید که شاعران شعر کودک، ابتدا به فصاحت شعر سپس به بلاغت آن بپردازند و الگوهای زبانی را با توجّه به گروه سنّی مخاطب انتخاب کنند و به کار ببرند؛ زیرا کودکان کلمات و سخنان ساده را بهتر درک میکنند و استفاده از زبان بزرگسال و ساختار نادرست دستوری در شعر کودک، سبب ایجاد عیوب فصاحت، لغزشهای زبانی و در نتیجه، درک نکردن اغراض شعر میشود. مهمترین عیوب فصاحت در شعر کودک غرابت استعمال، مخالفت با قیاس، ضعف تألیف و تعقید لفظی و معنوی است.
Poem, in spite of the fact that develops individual and social aspects of child’s life, aesthetic taste, emotional and lexical richness, may result in negative effects in his linguistic performance. Deviations from ordinary standards of language, inappropriate application of words and ill-formed sentences structures cause mal-substitution of grammatical constructions in child’s lexicon. However, poets are considered not to disregard linguistic elements at the expense of acquiring musical elements. In this connection, rhetoric, and then poetics must be ranked in the first place. In order for the discourse and the situational context of the addressee aptly met, it seems necessary to choose linguistic patterns with respect to the age group of the addressees. This makes children to perceive plain language easily. The use of adult language in child poetry complicates its perception and diminishes its eloquence quality. Opacity of terms, semantic and syntactic ambiguities, and hyperboles are the major pitfalls of child poems. In the current study, it is aimed to study the type of the mentioned pitfalls. The necessity of the present research lies in applicability of its results, paying much more attention to the ways of language application in child poems and preventing losses in child’s language.
خلاصه ماشینی:
شاعراني که با تفکر انسان بزرگ سال پا به دنياي شعر کودک ميگذارند، ادبيات متن را بر سادگي زبان ترجيح ميدهند که اين عامل موجب يادگيري نادرست قواعد دستوري، لغزش زباني، درک نکردن محتوا و شعر گريزي کودک مي شود و در کل ، عدول از هنجارهاي سبکي را به همراه دارد؛ ازاين رو، بيش از بلاغت ، بر فصاحت سخن تأکيد ميشود و اعتقاد بر اين است که «درستي سخن آن است که اجزاي کلام و ترکيب بندي آن ، موافق قواعد دستور و لغت باشد؛ پس اگر کلمه غلط يا جمله مغلوط به کار برند، از درجه اعتبار ساقط است و چنين سخني شايسته اهل ادب و دانش نيست » (همايي، ١٣٨٩: ٢٠)؛ بنابراين ضروري است که شعر کودک، علاوه بر افاده معني، رسا و ساده باشد و شاعران بايد بيشتر در مورد چگونگي سخنگويي بينديشند، به قول مولوي: چون که با کودک سروکارم فتاد 143 پس زبان کودکي بايد گشاد (مولوي،١٣٩٠: ٦٦٢) در اين صورت ، هم محتواي شعر در سطح درک کودک قرار ميگيرد و هم شاعر به اهداف خود در زمينه آموزش زبان ساده به کودک ميرسد؛ همچنين ، با توجه به اينکه التذاذ و ذوق ادبي از مهم ترين عوامل سوق دهنده کودک به شعرخواني است ، پيشبرد و رشد ذوق ادبي مستلزم اين است که کلمات ، ترکيب سازي، جمله بندي و...