چکیده:
مطالعه زبان زندان و واژهها و اصطلاحات رایج در این زبان از نقطهنظر جامعهشناختی، روانشناختی، زبانشناختی و جرمشناختی دارای اهمیت است. در پژوهش حاضر به بررسی جنبه آوایی زبان زندان میپردازیم و مهمترین فرایندهای آوایی در این گونه زبانی را با توجه به چهار متغیر اجتماعی جنسیت، سن، تحصیلات و موقعیت اجتماعی واکاوی نماییم. برای گردآوری دادههای پژوهش از روشهای مبتنی بر مشاهده عینی و مصاحبه استفاده شده است. این دادهها شامل 615 اصطلاح رایج در زبان زندانیان مرد و 496 اصطلاح رایج در زبان زندانیان زن است (در مجموع 1111 مورد). تعداد کل زندانیانی که مورد مصاحبه قرار گرفتند 70 نفر بود؛ از این تعداد، 20 نفر آنها زن و همگی از زندان شهر ری بودند، 50 نفر آنها مرد و از چهار زندان رجاییشهر، قزلحصار، فشافویه و تهران بزرگ بودند. نتایج پژوهش نشان میدهد که مهمترین فرایندهای آوایی زبان زندان عبارتند از: همگونی، ابدال، درج، حذف و قلب. هیچیک از این فرایندها با متغیر جنسیت رابطه معنادار ندارند ولی سه فرایند آوایی ابدال، حذف و قلب دارای رابطه معنادار با متغیرهای سن، تحصیلات و موقعیت اجتماعی هستند در حالی که دو فرایند همگونی و درج رابطه معناداری با این متغیرها ندارند.
خلاصه ماشینی:
بسامد وقوع فرایندهای آوایی در زبان زندان را به تفکیک جنسیت فرایندهای آوایی کل قلب حذف درج ابدال همگونی 11 32 3 40 30 116 مذکر جنسیت 7 20 2 31 8 68 مونث ١٨٤ ٣٨ ٧٢ ٥ ٥٢ ١٨ کل 88 برای بررسی درستی یا نادرستی این فرضیه که «متغیر جنسیت سبب ایجاد تفاوت معنادار در میزان مشاهده فرایندهای آوایی در گفتار زندانیان زن و مرد میشود» از آزمون کای-دو استفاده میکنیم که نتایج آن در جدول زیر به نمایش درآمده است .
٤-٢-٢- ارتباط فرایندهای آوایی با متغیر سن داده های مربوط به فراوانی و درصد وقوع پنج فرایند آوایی همگونی، ابدال ، درج ، حذف و قلب برای زندانیان زن و مرد به تفکیک سه رده سنی جوان (٣٠-١٨ سال )، میانسال (٥٠-٣١ سال ) و کهنسال (٦٥-٥١ سال ) در جدول زیر به نمایش درآمده است .
٤-٢-٣- ارتباط فرایندهای آوایی با متغیر سطح تحصیلات داده های مربوط به فراوانی و درصد وقوع پنج فرایند آوایی همگونی، ابدال ، درج ، حذف و قلب برای زندانیان زن و مرد به تفکیک چهار سطح تحصیلات بیسواد، زیردیپلم ، دیپلم و لیسانس و بالاتر در جدول زیر به نمایش درآمده است .
٤-٢-٤- ارتباط فرایندهای آوایی با متغیر موقعیت اجتماعی 92 داده های مربوط به فراوانی و درصد وقوع پنج فرایند آوایی همگونی، ابدال ، درج ، حذف و قلب برای زندانیان زن و مرد به تفکیک سه موقعیت اجتماعی بالا، متوسط و پایین در جدول زیر به نمایش درآمده است .
London/New York: Continuum International Publishing Group.