طنز مرگ و نمودهایی از آن در شعر شمس لنگرودی مقاله

نویسنده: صفایی، علی ؛ علیزاده جوبنی، علی ؛

زبان و ادبیات فارسی پاییز و زمستان 1396 - شماره 83 رتبه الف (وزارت علوم/ISC (‎25 صفحه - از 145 تا 169 )

کلیدواژه ها: طنز تراژدی مرگ طنز مرگ شمس لنگرودی Satire of Death Shams Langaroudi death satire tragedy شمس خنده انسان شاعر

fa en

چکیده:

یکی از شاخص های بنیادین طنز خنده آمیزبودن آن است، اما وقتی طنز مقوله های متعالی همچون مرگ را دست مایه قرار دهد، گاه با دورشدن از شاخص های بنیادی، مثل فرح بخشی، صراحت و آسان یابی، منش رهایی بخشی خود را از دست می دهد و به تلخ مایگی و اندوه کشیده می شود. ازآنجاکه مرگ برای انسان همواره مقوله ای رازآمیز و تراژیک است، دست برد طنز در آن هرگز به گشایش و رهایش قطعی نمی انجامد، بلکه صرفا می تواند با ایجاد غفلت آنی، ذهن مخاطب را از مرگ برگیرد و شادی موقتی در او پدید آورد. این مقاله نخست طنز مرگ را ژانری تلفیقی از طنز معرفی می کند و سپس، برای آشکارشدن بحث، نمودهای طنز مرگ را با بررسی شواهدی از شعر شمس لنگرودی نشان می دهد. خواهیم دید که شمس درباب مرگ و هم بسته های آن همچون وحشت از رویارویی با مرگ، بیم فناپذیری و نابودگی، بیم و نگرانی از تجزیه و فروپاشی و... گاه از سازوکارهای متنوع طنزآفرینی استفاده می کند. این مقاله نشان می دهد که آنچه در مواجهه طنزآمیز شمس با مرگ برجستگی دارد، توجه به ترس و نگرانی انسان از قطعیت مرگ و تاکید بر بعد جسمانی و تنانه انسان در جهان طبیعت است.

خلاصه ماشینی:

"طنز مرگ و نمودهایی از آن در شعر شمس لنگرودی ٭ علی صفایی ٭٭ علی علیزاده جوبنی چکیده یکی از شاخص های بنیادین طنز خنده آمیزبودن آن است ، اما وقتی طنز مقوله های متعالی همچون مرگ را دست مایه قرار دهد، گاه با دورشدن از شاخص های بنیادی ، مثل فرح بخشی ، صراحت و آسان یابی ، منش رهایی بخشی خود را از دست می دهد و به تلخ مایگی و اندوه کشیده می شود. ازآنجاکه مرگ برای انسان همواره مقوله ای رازآمیز و تراژیک است ، دست برد طنز در آن هرگز به گشایش و رهایش قطعی نمی انجامد، بلکه صرفا می تواند با ایجاد غفلت آنی ، ذهن مخاطب را از مرگ برگیرد و شادی موقتی در او پدید آورد. برعکس ، چون ابهام مقوله هایی مانند مرگ هرگز با دست اندازی طنز به فرجام نمی رسد، ورود طنز به این مقوله ها نهایتا سبب تمرکز مخاطب بر گره گاه ها می شود؛ درنتیجه ، شادی سطحی در مخاطب خیلی زود به اندیشه و اندوه کشیده می شود و بدین ترتیب فرایندی که قرار بود رهایی بخش باشد، در فرجام خود عاطفه و اندیشة انسانی را به دام می اندازد. از بررسی شواهد طنز مرگ در شعر شمس آشکار می شود که او در این رویکرد نگاهی تقلیلی به انسان دارد و از طنز مرگ برای مفهوم زدایی از هستی و مظاهر زندگی ، تأکید بر جبر، برجسته سازی طبیعت و فرایندهای طبیعی در آغاز و فرجام انسان ، تأکید بر فردیت و تنهایی انسان ، تحقیر انسان ، شی ءانگاری انسان و گاه ارائة تصویری حیوانی از او و هجوم به انگاره هایی که درصدد کرامت بخشی به انسان هستند استفاده می کند."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود