چکیده:
وقوع انقلاب اسلامی در ایران، آغازگر فصل جدیدی در روابط سیاسی دو کشور ایران و عربستان سعودی شد. این رویداد بهدلیل برخورداری از زیربنای ایدئولوژیک انقلابی شیعه، حاوی پیامی بود که موجب برهم زدن وضع موجود در منطقه شد. در این پژوهش تاثیرات انقلاب اسلامی بر مناسبات عربستان با ایران در دهه اول انقلاب اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.
روابط دو کشور در دهه نخست انقلاب اسلامی، متاثر از عوامل مختلفی چون تلاش ایران جهت صدور انقلاب اسلامی، جنگ ایران و عراق، شورای همکاری خلیج فارس، رقابت در اوپک، مسئله حجاج ایرانی و تحرکات شیعیان منطقه شرقی عربستان قرار داشت که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتهاند.
نتیجه پژوهش بیانگر این است که دولت عربستان برای جلوگیری از بازتاب انقلاب اسلامی در جامعه خود، سیاست اصلاح و سازگاری را در پیش گرفت، ولی بهدلیل تضاد فکری با تشیع، همواره سیاست تقابل با دولت انقلابی شیعه را اعمال نموده است.
Appearance of IRI in Iran opened a new course of political relations between Iran and Saudi Arabia. The occurrence being supported basically by Shiite revolutionary ideas caused considerable changes in the region. In this study, the impacts of IR on the relations between Iran and Saudi Arabia have been brought into consideration and analized. The elements affecting the relations may be counted as Iran`s intention for issuing IRI, Iran and Iraq war, Persian Gulf Cooperation Council, competition in OPEC, killing Iranian hujjaj and political activities of Shiites of Saudi Arabia. As shown in the paper, Saudi Arabia took the policy of reform and compatibility; yet, its politico-religious contradiction with Shiite government caused a permanent hostility to IRI.
خلاصه ماشینی:
روابط دو کشور در دهة نخست انقلاب اسلامی، متأثر از عوامل مختلفی چون تلاش ایران جهت صدور انقلاب اسلامی، جنگ ایران و عراق، شورای همکاری خلیج فارس، رقابت در اوپک، مسئله حجاج ایرانی و تحرکات شیعیان منطقه شرقی عربستان قرار داشت که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتهاند.
خاندان سلطنتی آلسعود چه نوع رویهای را در قبال انقلاب ایران در سیاستهای منطقهای خود در پیش گرفتند؟ درپی این مسائل، این فرضیه طرح میگردد که با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، سیاست دولت سعودی نسبت به ایران در منطقه خلیج فارس تغییر نمود و آنها را وادار به رویه منفی علیه انقلاب ایران کرد.
(Jahner, 2012:40) لذا از دلایل اصلی تیرگی روابط دو کشور در دهه اول انقلاب، ایدئولوژی انقلابی ایران و سیاست خارجی آن بر مبنای صدور انقلاب و حمایت از گروههای شیعه و جنبشهای بیداری اسلامی در منطقه بود، جنگ تحمیلی و حمایت عربستان از عراق نیز آن را تشدیدکرد.
(بی کواندت، 1379: 86 ـ 7) نتیجه اینکه در سراسر جنگ ایران و عراق، ترس از صدور انقلاب اسلامی و تلاش برای مهار آن، از اصول سیاست منطقهای اعراب خلیج فارس به مرکزیت عربستان سعودی بود و سیاست ایران نیز در قبال آنها مبتنی بر تهدید و تطمیع قرار داشت.
برای مقابله با نفوذ و اثرات انقلاب اسلامی در منطقه، فکر ایجاد یک سد دفاعی در برابر این نفوذ رشد نمود و در این راستا عربستان سعودی تلاش کرد تا نقش خود را در بین کشورهای عربی منطقه افزایش داده و خود را بهعنوان رهبر آنها بقبولاند.