چکیده:
آینده پژوهی دانشی است فراتمدنی و فرارشته ای که کشف آینده های محتمل و تلاش برای ساخت آینده های مطلوب را سر لوحه اهداف خود دارد. نگاه آینده پژوهی به آینده بسیط نیست و باور به متکثر بودن آینده یا همان آینده های بدیل (آینده های گوناگونی که ممکن است برای افراد، گروه ها و رویدادها وجود داشته باشد) دارد. انسان در این رویکرد مختار و کنش گرا است تا مجبور و واکنش گرا، بنابراین انسان قادر به ساختن آینده های مبتنی بر امیال و آرزوهای خود است. امروزه از این مهم تحت عنوان رشته دانشگاهی علم و هنر ساخت آینده یاد می شود و کشورهای جهان سعی دارند ابتدا به کسب این دانش تحت عنوان ابزاری راهبردی دست یابند و سپس به بازآفرینی آن متناسب با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی خود بپردازند. این رویکرد در عرصه مطالعات آینده به سرعت در میان کشورها گسترش یافته و با گذشت کمتر از دو دهه، عرصه های مختلف علوم را نیز در نوردید. یکی از زمینه های کاربردی آینده پژوهی در فعالیت های آموزشی در زمینه کشاورزی می باشد؛ زیرا از این طریق می توان نیازهای آموزشی آینده جامعه کشاورزی را برآورد کرد و متناسب با اهداف پیش بینی شده اقدام به سیاستگذاری و برنامه ریزی نمود. برآوردهای آموزشی نباید صرفا براساس حدس و گمان استوار باشد. بلکه باید نتیجه یک فرایند جدی، عقلانی، تحقیقات بیطرفانه، فعالیت دقیق علمی، داده ها، شواهد و قراین، تجزیه و تحلیل عینی و نه صرفا بر اساس مدل های ذهنی و ظنی یا شهودی پژوهشگر باشد. این مقاله که به روش مروری تهیه شده تلاش دارد ضرورت آیندهپژوهی در آموزش عالی بطور عام و آموزش عالی کشاورزی را بطور خاص مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"صحت تحلیل و وقوع پیش بینی انجام شده، تاثیر زیادی بر اعتبار آینده پژوهی و اعتماد مسولان خواهد داشت؛ بنابراین نیاز سنجی آموزشی و تربیتی جامعه و انعکاس آن به مدیران عالی آموزش و پرورش از کار های ویژه مطالعات آینده است.
با مرور ادبیات، مفاهیم و اصول آینده نگاری می توان پیشنهادهای زیر را برای اجرای موفقیت آمیزتر پروژههای آینده نگاری در نظام آموزش عالی ارائه نمود : - تشکیل یک کارگروه متخصص، مجهز به مهارتهای فنی جهت هماهنگی بیشتر زیر سیستمهای مجموعه، خصوصا مجموعه آینده پژوهی؛ - تدوین برنامه جامع برای اجرای صحیح پروژه های آینده نگاری جهت جلوگیری از موازی کاری و تحمیل هزینه های مضاعف در آینده؛ - استفاده از مشارکت کنندگانی که در پروژههای آینده نگاری شرکت کرده یا آشنایی قبلی با آینده نگاری داشته باشند - مراکز آینده پژوهی در مراکز آموزش عالی در حوزه تحقیقات صنعتی و شغلی تشکیل گردد که با وجود چنین مرکزی می توان درصد پیشرفتها و تحولات جهانی در حوزه تحقیقات صنعتی و دانش آینده نگاری و تربیت نیروهای متخصص آینده نگار در این حوزه و گسترش فرهنگ آینده نگاری در این حوزه، تشخیص نقاط قوت و ضعف و تهدیدات و فرصتها در حوزه آینده نگاری و تحقیقات صنعتی و شکل دادن و نظارت بر پیاده سازی سیاستها و راهبردهای کلان و..."