چکیده:
ادبیات نمایشی یکی از انواع مهم ادبی است که نسبت به دیگرگونه¬های ادبی در ایران، رشد و شکوفایی چندانی نداشته است. موضوع و محدوده پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، تحلیل ساختاری طرح نمایشنامه¬های «رازها و دروغها» و «خواب در فنجان خالی» نغمه ثمینی است. سپس الگوی داستانی این دو نمایشنامه ترسیم شده و برای الگوی داستانی شرقی، نموداری پیشنهاد گردیده است. هدف این پژوهش، دستیابی به ساختار کلی این نمایشنامه¬هاست. این بررسی نشان میدهد که این نمایشنامه¬ها، دارای ساختار متقارن و موازی که از مظاهر ساختار شرقی است، هستند. بازی با ساختارهای مختلف، ادغام آنها با یکدیگر و تجربه ساختارهای کمتر شناخته شده، از مولفه¬های مشخص آثار ثمینی به شمار میرود.
خلاصه ماشینی:
رسـاله دکتـری ، دانشـگاه علامـه طباطبائی (دانشکده ادبیات و علوم انسانی )، ١٣٨٤ و تحلیل ساختاری نمایشنامه های اکبر رادی (دهه هـای چهـل و پنجـاه )،بـا همکـاری مهسـا رون ، فصلنامه تخصصی علمی پژوهشی سبک شناسی نظم و نثر فارسی ، س٤، ش١،ش پی درپی ١١، بهار ١٣٩٠ در این پژوهش سعی بر آن است تا بـا روش توصـیفی و تطبیقـی ، بـه تحلیـل سـاختاری نمایشنامه های «رازها و دروغها» و «خواب در فنجان خالی » نغمه ثمینی پرداخته شود و بـا بررسی عناصر سازندة طرح داستانی هر نمایشـنامه و یـافتن روابـط میـان آنهـا، سـاختاری نمایشی را که برای چینش اجزا و ارائة مضامین از آن استفاده شده است تعیـین شـده و در نهایت الگوی ساختارئی را که این نمایشنامه ها از آن پیروی میکنند، مشخص شود.
١-٢- پیچیدگی رازها و دورغها: این نمایشنامه را میتوان با معیارهـای تـراژدی کلاسـیک یونـانی سـنجید و تطبیق داد، بدینگونه که اگر شخصیت اصلی را یونا در نظر بگیریم ، مشاهده مـی کنـیم کـه بعد از تعرفی که برای او اتفاق مـی افتـد و آن پـی بـردن بـه ماهیـت واقعـی نـاحوم اسـت ، سرنوشتش تغییر میکند، دچار جنون میشود و جان میسپارد.
الگوی داستانی رازها و دورغها: نمایشنامه رازها و دروغها دارای ساختار موازی اسـت و در عین حال میتـوان نـوع آن را تـراژدی کلاسـیک در نظـر گرفـت و منطبـق بـا سـاختار ارسطویی ، بدین ترتیب با الهام گرفتن از نمودار ساختاری و هرمی شـکل فریتـاگ ، میتـوان چنین نموداری برای هر دو رشته رویداد آن رسم نمود: (رجوع شود به تصویر صفحه) / الگوی داستانی خواب در فنجان خالی : با توجه به توازی زمان و در هم شکسـته شـدن زمان خطی داستان نمایشنامه ، این اثر دارای ساختار متقـارن اسـت و در واقـع از دو رشـته رویداد تشکیل شده : یکی مربوط به گذشته است و دیگری در زمـان حـال اتفـاق مـی افتـد.