چکیده:
اقامتگاههای بومگردی چند سالی است در روستاهای اطراف شهرهای بزرگ و دارای آثار تاریخی و طبیعی شکل گرفتند و سازمانهای متولی از آنها حمایت میکنند. از سویی نیز مشکلات شهرنشینی و فطرت طبیعتدوست آدمی، او را به دامان طبیعت و مناطق آرام میکشاند؛ بنابراین این عامل فرصت خوبی است تا اسباب توسعة روستایی با گردشگری و خدمات آن فراهم آید. این پژوهش قصد دارد آثار ایجاد اقامتگاههای بومگردی را بر توسعة سکونتگاههای روستای رادکان چناران تجزیه و تحلیل کند. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از نظر نحوة گردآوری اطلاعات، توصیفی - پیمایشی است. جامعة آماری پژوهش ساکنان روستای رادکان (N=3734) و حجم نمونه براساس فرمول کوکران و به طور تصادفی ساده، 146 نفر از اهالی روستاست. ابزار اصلی گردآوری دادهها و سنجش متغیرهای پژوهش، پرسشنامه است. میزان اعتبار (روایی) شاخصها را 10 نفر از داوران متخصص در حوزة مطالعات گردشگری ارزیابی و داوری کردند. در ادامه میزان پایایی پرسشنامه با بهرهگیری از آزمون کرونباخ (با رقم 91/0) در سطح بالایی تأیید و دادهها با بهرهگیری از نرمافزار SPSS در قالب روش تحلیل عاملی تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش از تقلیل 37 متغیر، بیانکنندة 8 عامل استخراجشده بود که 69/88 درصد از واریانس را تبیین میکند و نشان از رضایتبخشبودن تحلیل عاملی و متغیرهای بررسیشده دارد؛ بر این اساس عامل اشتغالزایی که 65/21 درصد اثرگذاری اقامتگاه بومگردی را تبیین میکند، شامل متغیرهای ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، گسترش فرصتهای شغلی برای زنان و ایجاد فرصتهای شغلی جدید است؛ عامل افزایش تولید و درآمد با واریانس 69/18 و عامل تقویت هویت محلی با واریانس 23/14، بیشترین درصد و عوامل کالبدی – معماری با واریانس 75/4 و اجتماعی – فرهنگی با واریانس 12/3، کمترین درصد اثرگذاری اقامتگاههای بومگردی را بر توسعة روستای رادکان تبیین میکنند؛ همچنین با توجه به نتایج آزمون T تکنمونهای، عامل چهارم (رونقبخش خدمات) با آمارة 11/9 و عامل اول (اشتغالزایی) با آمارة 62/8 بیشترین نقش را در این زمینه داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
نتـایج پـژوهش از تقلیل ٣٧ متغیر، بیان کننده ٨ عامل استخراج شده بود که ٨٨/٦٩ درصد از واریانس را تبیین می کند و نشان از رضایت بخش بـودن تحلیـل عـاملی و متغیرهای بررسی شده دارد؛ بر این اساس عامل اشتغال زایی که ٢١/٦٥ درصد اثرگذاری اقامتگاه بوم گردی را تبیین می کند، شامل متغیرهـای ایجـاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ، گسترش فرصت های شغلی برای زنان و ایجاد فرصت های شغلی جدید است ؛ عامل افزایش تولید و درآمد با واریانس ١٨/٦٩ و عامل تقویت هویت محلی با واریانس ١٤/٢٣، بیشترین درصد و عوامل کالبدی – معماری با واریانس ٤/٧٥ و اجتمـاعی – فرهنگـی بـا واریانس ٣/١٢، کمترین درصد اثرگذاری اقامتگاه های بوم گردی را بر توسعه روستای رادکان تبیین می کنند؛ همچنین با توجـه بـه نتـایج آزمـون T تک نمونه ای ، عامل چهارم (رونق بخش خدمات ) با آماره ٩/١١ و عامل اول (اشتغال زایی) با آماره ٨/٦٢ بیشترین نقش را در این زمینه داشته اند.
در این راسـتا ایـن مقالـه مـیکوشـد بـا بررسـی نتـایج اجتمـاعی و اقتصادی ایجاد اقامتگاه بوم گردی ارگ رادکان روستای تـاریخی رادکـان شهرسـتان چنـاران نشـان دهـد حفاظـت و نگهداری آثار تاریخی روستایی و مرمت آنها و نیز استفاده درست از آنها، علاوه بر پاسداشـت ارزش هـای معمـاری بومی و سنتی، زمینه را برای توسعه سکونتگاههای روستایی فراهم خواهد کرد.
1 Wood 2 Zeppel 3 Hawkins 4 James هدف اصلی از ایجاد و توسعه اقامتگاه های بوم گردی دارای هویت و ساختار بـومی، رسـیدن بـه توسـعه پایـدار روستایی با ساماندهی و ارائه خدمات به گردشگران و طبیعت گردان است .