نقش امامان معصوم علیه السّلام در کارکردهای عقل در معرفت خداوند مقاله

نویسنده: فلاح، محمدجواد ؛ ملتزمی، اعظم ؛

تحقیقات کلامی بهار 1397 - شماره 20 رتبه ب (حوزه علمیه (‎20 صفحه - از 27 تا 46 )

کلیدواژه ها: معرفة الله کلام معصوم اهل بیت علیه السلام طریق وحی طریق عقل طریق معصوم

چکیده:

سرلوحة همة معارف دینی» معرفت خداوند است. برای چنین معرفتی راه‌هایی پیشنهاد شده است. از جملة آن‌ها که به‌ویژه در کلام مورد توجه قرار گرفته» چراغ عقل از درون و وجود پیامبران و اولیای معصوم از بیرون است که می‌توانند رهنمون انسان به معرفت الله شوند؛ اما از آن‌جایی که عقل به تنهایی نمی‌تواند اسباب صعود انسان به معرفت گرددء در این مقاله با تاکید بر دیدگاه‌های روایی» ضمن تحلیل جایگاه حقیقی معصوم و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنان در معرفت‌بخشی انسان‌هاء معصوم را در کارکرد عقل و در نایل شدنش به کمال معرفت الله مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم. بر اساس ظرفیت وجودی و تکوینی و مسئولیت تشریعی که بر عهده دارند. زمینة شکوفایی عقل و ایجاد معرفت» و ایمن شدن آن از انحرافات معرفتی را فراهم خواهند ساخت. عقل معصوم به عنوان الگویی تمام‌عیار می‌تواند رهنمون عقول انسان‌ها در باریابی صحیح به معرفت الله گردد و از آسیب‌ها و انحرافات عقل جلوگیری کند؛ و در جایی هم حضور تکوینی و تشریعی معصوم ضامن تشدید معرفت عقلی در افراد است که هر کدام به ترتیب با عنوان «کارکرد ایجادی»» «کارکرد ایمن‌سازی» و «کارکرد کیفی» معصوم بر عقل» مورد بررسی قرار گرفته است.

خلاصه ماشینی:

وجود چنین دیدگاه انحصاری، نشان از جایگاه رفیع آنان دارد که به راستی اینان چه کسانی‌اند؟ و با چه ظرفیت‌هایی واسطه در معرفت شده‌اند؟ اما چالشی که به میان می‌آید آن است که با وجود چنین راه انحصاری، چرا راه‌های دیگر معرفت ـ از قضا در لسان خود معصومینD ـ مورد توجه و توصیه قرار گرفته‌اند؟ چرا از میان این راه‌ها به «عقل» توجه ویژه‌ای شده و همواره به عنوان یکی از راه‌هایی که خدا را به انسان می‌شناساند، معرفی شده است؟ و آیا عقل راهی مستقل جهت کسب معرفت الله است؟ اگر چنین است، پس چه نیازی به خلقت و ارسال رسل و نصب ولی بوده است؟ این در حالی است که نه خلقت عقل و نه ارسال رسل و وصی بیهوده بوده است، چراکه هر دو حجت ظاهر (پیامبر و امام) و باطن، از عالم تکوین و هردو کار خداست. و به علت ویژگی اعقل عقلایی و ارتباط بی‌واسطه‌اش با علم لایزال الهی، هم به لحاظ تکوینی در تکامل عقول بشر تأثیر گذاشته و به منتهای معرفت ـ که شناخت خداوند باشد ـ واصل می‌گرداند، و هم به لحاظ تشریعی اسباب ایجاد معرفت شده و ضمن بیان عقلانی معرفت الله، باعث شکوفایی عقول انسان‌ها می‌شود؛ به این صورت که عقل انسان حق‌مدار، کم‌کم در پرتووحی الهی رشد می‌کند و تکامل می‌یابد، و گاه نقش کیفی و ایمن‌سازی در معرفت افراددر باب خداشناسی ایفا کرده و هر جا که پای او از رفتن، باز می‌ماند، از شجرۀ طوبای وحیمدد می‌گیرد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود