چکیده:
در بیشتر درههای کوهستانی ایران طیّ پنجاه سال گذشته، استفاده از منابع طبیعی بویژه آب به طور مداوم افزایش یافته است. افزایش مداوم مصرف و به دنبال آن فشار بر منابع طبیعی زمینه بروز چالشهای جدی را در این مناطق به وجود آورده است. روند بهرهبرداری از منابع آب و خاک در حوضهی رودخانه کارده واقع در شمال شهر مشهد تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و خدماتی در طول سه دههی گذشته به طور مداوم افزایش یافته است. این مسأله زمینهی بروز مشکلات گوناگون از جمله کاهش شدید منابع آب در روستاهای پاییندست حوضه، تشدید بیکاری و روستاگریزی را فراهم آورده است. این پژوهش به روش میدانی و با شیوهی توصیفی- تحلیلی به کمک مدل SWOT در راستای پایدارسازی فعالیتهای انسان، شناخت ظرفیتهای متنوع منطقه را به منظور ایجاد تنوع در اشتغال و درآمد با توجه به نگرش مسؤولین محلی وجه همت خود قرار داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد در محدودهی مورد مطالعه ظرفیتهای مناسبی برای ایجاد صنایع بستهبندی تولیدات زراعی و دامی، صنایع کوچک روستایی و فعالیتهای گردشگری وجود دارد. همچنین با تکیه بر مدیریت مشارکتی و تدوین و اجرای استراتژیهای مناسب بویژه رقابتی، میتوان از امکانات بالقوهی منطقه جهت ایجاد شغل و درآمد در بخشهای غیرکشاورزی به منظورکاهش فشار بر منابع طبیعی به خصوص آب استفاده کرد.