بررسی پیامدهای امنیتی منطقه¬ای دولت¬های شکننده، بررسی موردی عراق مقاله

ظهور دولتهای ضعیف و شکننده در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا طی دهه¬های اخیر به شکل¬گیری بحرانهای مسری به همسایگان و مناطق مجاور نیز منجر گردیده است. وجود بحرانهای چندگانه و در راس آنها بحران اقتدار و فزونی آن در دولتهای شکننده در ارتباط با شکافهای قومی فرقه¬ای در درون این نوع از دولتها به فعالتر شدن این شکافها و در نتیجه شکل¬گیری پدیده¬های خودمختاری و تجزیه¬طلبی در این کشورها و نهایتا انتقال آن به همسایگان آنها می¬انجامد. جمهوری اسلامی ایران به دلیل واقع شدن در میان این دولتها و نیز وجود قومیت¬های مشابه در ورای مرزهای ملی در معرض آسیب دیدگی از بحرانهای امنیتی ناشی از این¬گونه از دولتها است. از این رو این پژوهش درصدد تبیین تاثیر و تاثرهای این پدیده (دولت شکننده) بر امنیت ملی و نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی ایران است.

بر این اساس این پژوهش درصدد گشودن باب جدیدی در چگونگی پرداختن به پیامدهای منطقه ای دولتهای شکننده است ؛ بنابراین سؤال اصلی پژوهش عبارت است از: دولتهای شکننده بر همسایگان و مناطق مجاور خود چه تأثیری دارد؟ سؤالات فرعی پژوهش نیز عبارت است از: 1 - State 011 ـ تعریف دولت شکننده چیست ؟ ـ ابعاد و پیامدهای داخلی دولت شکننده چیست ؟ ـ پیامدهای منطقه ای دولت شکننده در حوزه امنیتی چیست ؟ از این رو در ابتدا، مفاهیم اساسی آن بیان ، و در ادامه با تمرکز بر پیامدهای برجسته آن به مورد عراق و پیامدهای منطقه ای آن بر جمهوری اسلامی ایران اشاره خواهد شد. "اولسون "نیز بر این باور است که فهرست دولتهای ورشکسته میتواند شامل دولتهایی شود که با مشکلات داخلی جدی روبه رو هستند که انسجام پیوسته آنها را تهدید میکند یا چالشهای داخلی مهمی برای نظم سیاسی دارند (١٢٠ ,١٩٩٣,Olson). این اظهارات نشان میدهد که دولت خودمختار اقلیم کردستان عراق ، علاوه بر برنامه های حجیم و سنگین فرهنگی از سویی و طرحهای تسلیحاتی و تقویت نظامی کردهای معاند ایرانی از سویی دیگر به دنبال ایجاد حمایتهای سیاسی و دیپلماتیک از آنها در برابر جمهوری اسلامی ایران نیز هست . ه ـ تقویت حضور دشمنان منطقه ای در مرزهای جمهوری اسلامی ایران یکی دیگر از پیامدهای جداییطلبی و خودمختاری در کردستان عراق ، که امنیت ملی بشدت تحت تأثیر قرار میدهد، ایجاد مجاورت جغرافیایی میان جمهوری اسلامی ایران و رقیبان و دشمنان آن از طریق افزایش همکاریهای امنیتی، سیاسی و اقتصادی و اطلاعاتی با این بازیگران است .