چکیده:
یکی از پر تنشترین بحثهای اجتماعی جهان امروز تغییر جنسیت میباشد. زیرا در حالی که بسیاری از مردم این پدیده را انحراف میپندارند، بسیاری از پزشکان آن را یک بیماری میدانند که باید درمان شود. از آنجا که حقوق در ایران، در پی تنظیم روابط اجتماعی آن هم با رعایت مبانی شرعی و فقهی آن است، باید در خصوص وضعیت تغییر جنسیت ارائه نظر نماید. سئوالات مهمی که با آن روبرو هستیم این است که موضع قانونگذار ما با توجه به فقه و منابع شرعی در خصوص تغییر جنسیت و به ویژه، تغییر جنسیت زنان چیست واین که پس از تغییر جنسیت چه مسایلی برای شخص ایجاد می شود؟و با چه تغییراتی در حوزه حقوق وتکالیف روبرو می شود؟ همچنین پس از تعریف مفهوم پزشکی و فقهی وحقوقی تغییر جنسیت، به تحلیل نظرات مختلف فقهی – حقوقی در رابطه با تغییر جنسیت پرداخته می شود،که با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است ودرنهایت خواهیم گفت که با احراز اضطرار به تشخیص قاضی وجلب نظر کارشناسی از پزشکان متخصص این تغییر امکان پذیر است.
خلاصه ماشینی:
ایشان میگوید: اگر زن و شوهر بهصورت همزمان تغییر جنسیت دهند، آیا نکاح باطل میشود یا نکاح آن دو باقی است و اگرچه احکام و وظایف تغییر میکند ]یعنی[ بر مرد فعلی (که قبلا زن بوده) نفقه و بر زن فعلی (که قبلا مرد بوده) اطاعت از شوهر واجب میشود؛ احتیاط (مستحب) این است که مجددا ازدواج کنند و زن با دیگری ازدواج نکند، مگر اینکه با اجازة هردو طلاق بگیرد؛ هرچند بعید نیست ازدواج آنها همچنان برقرار باشد (همان: 562).
در اینجا دو فرض پیش میآید؛ درحالت اول تغییر جنسیت قبل از نزدیکی: انحلال ازدواج خصوصیات طلاق قبل از مواقعه را ندارد تا نصف مهریه در مالکیت زن مستقر گردد و مشابه فسخ نکاح نیز محسوب نمیگردد تا نصف مهرالمسمی درمورد عنن به زوجه و عدم تعلق مهریه به زوجه در سایر موارد انحلال به علت فسخ قابلتصور باشد، ولی باتوجهبه اینکه تعیین و پرداخت مهرالمسمی بهمنظور تشکیل و ادامة خانواده است و در تغییر جنسیت ازدواج باطل (منحل) خواهد شد و خانواده منتفی میگردد، بنابراین، علت تعیین مهر و پرداخت آن از بین رفته است با انتفای علت، موضوع مهر نیز منتفی است و درصورت پرداخت مهر، باید مسترد گردد و اگر در این جریان، ضرری به یکی از آنان وارد شده باشد و بین عمل تغییر جنسیت و ضرر مسلم وارده رابطة سببیت وجود داشته باشد، ازطریق مراجع قضایی قابلمطالبه است.