چکیده:
نفقه ای است که به گروه خاصی از نزدیکان فرد به شرط اینکه، تمکن مالی برای تامین معیشت خود را
نداشته باشند تعلق می گیرد. چگونگی استحقاق افراد بر این نوع از نفقه و الزام فرد نفقه دهنده به آن،
تفاوت هایی با نفقه زوجه دارد که مورد بررسی قرار می گیرد. انعقاد عقد نکاح دائم، موجب متعهدشدن
زوج به پرداخت نفقه به زوجه است؛ بنابراین ترک انفاق و خودداری شوهر از پرداخت این حق مالی به
زن، یکی از مصادیق نشوز زوج محسوب می شود، اما حق مالی مهریه بر ذمه زوج بوده و چون پرداخت آن
تکلیفی مستمر نیست، عدم پرداخت آن جزو مصادیق نشوز زوج به حساب نمی آید. بررسی فقهی و حقوقی نفقه زن، ماهیت دلایل قرار دادن نفقه بر عهده مرد، ضمانت اجرای نفقه زوجه و حق مالکیت زن نسبت به نفقه، از جمله اموری است که از لحاظ فقهی و حقوقی و اجتماعی حایز اهمیت فراوان می باشد. از این رو در این مقاله به روش مرور، به منابع معتبر کتابخانه ای به آنها پرداخته خواهد شد. بدون شک حاصل این کار پژوهشی، برخی از شبهات در این عنوان پرکاربرد را برطرف خواهد کرد. راستی نفقه چیست؟ و چرا
علی رغم بهره مندی زن و شوهر از مواهب زندگی مشترک مرد باید هزینه سنگین مالی امر ازدواج را بر
دوش گرفته و بپردازد؟ تعهد مرد نسبت به پرداخت آن چه پیامدهایی دارد؟ و همچنین عدم توجه مرد به
این موضوع و عدم اجرای این تعهد چه پیامدهای بدنبال خواهد داشت؟
خلاصه ماشینی:
امام خميني خروج از امور واجب را موجب نشوز او ميداند اما ايشان عدم آمادگي براي تمکين را هم مثل خودآرايي براي زوج را از امارات نشوز ميشمارد و نشانه هاي نشوز را تغيير عادت در قول و فعل و عکس العمل خشن در مقابل مرد و برخورد سنگين با او دانسته اند (خميني، ١٣٩٠: ج ٢، ٣٠٥ / گلپايگاني ، ١٤١٣: ج ٢، ٣٦٤) و نشوز مرد را درجايي ميدانند که زوج حقوق واجب او را که نفقه و لباس است ، ندهد؛ که در اين صورت زن بعد از موعظه مرد و امتناع مرد به حاکم رجوع ميکند؛ و اگر مرد بعض حقوق غير واجب را ترک کرد و يا خواست جهت کراهتي که به دلايل مختلف از زن دارد، بدون اينکه هيچ آزاري به زن برساند او را طلاق بدهد، زن ميتواند بعض حقوق خود را بذل کند تا مرد او را طلاق ١٩٢ / مطالعات حقوق .
فاضل هندي در بخشي از کتاب خود نشانه هاي نشوز زن را ترشرويي، برخورد سنگين ، عدم پاسخ به استقبال ميداند (فاضل هندي، ١٤٠٥: ج ٢، ١٠٧ /ج ٧، ٥٢٤)؛ و در نشوز مرد نسبت به فقهاي پيشين موارد ذيل را تکميل نموده است : - علاوه برعدم اداي حقوق واجب زن (قسم و نفقه ) او را مورد آزار قرار داده و سوء معاشرت داشته باشد در اين صورت زن ميتواند مرد را موعظه و سپس به حاکم مراجعه کند.