چکیده:
زیبایی و عشق از مهم‌ترین مفاهیم عرفان اسلامی‌اند که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارند. معرفت عشق همراه با زیبایی است. از نظر عرفای اسلامی، زیبایی کشش و جاذبه دارد. آنجا که زیبایی هست، عشق و طلب و کشش وجود دارد. بنابراین این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معرفتشناختی عرفان اسلامی هستند. در عرفان اسلامی، هنرمند نمیتواند زیبایی را بیافریند، اما به واسطه قوای ادراکی شهود باطنی و حسی و قلبی، خیال به زیبایی‌های کشف شده در مراتب هستی "حضرات خمس"، صورت محسوس میبخشد و در نهایت هنرمند کاشف و آشکارکننده زیبایی است. بنابراین هنر تجلیگاه عشق هنرمند است و هنرش حاصل روح تزکیه‌شده‌ای است که با شهود باطنی جمال مطلق و عالم خیال را دریافت میشود و از نور معنویت عشق، زیبایی و جمال را در کالبد هنر عرفانی تابانده است. برای دستیابی به اهداف مورد نظر، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شد. بدین منظور نگارنده به نظرات اندیشمندان و مطرح نمودن دیدگاههای آنان پرداخته و در ادامه به تفسیر زیبایی و ارتباط بین عشق، زیبایی و هنرمند اقدام نموده است.
خلاصه ماشینی:
آن کمالي به خاطر آن چيزي محبوب ما واقع ميشود، کـه از جهت ضروري بودن و غير ضروري بودن و نيز از جهت مادي بودن و غير مـادي بـودن يکسان نيست ، بلکه شدت و ضـعف دارد(علـيزمـاني، ١٣٨٩: ١١) و در ادامـه مـيگويـد محبت را به غريزي و فطري که در بيش تر موجـودات وجـود دارد، و محبـت سـوم را بـه عنوان حب اکتسابي در نظر ميگيرد که منظور از آن محبتي است که بـا حرکـت در راه کمال حاصل ميشود تقسيم ميشود(خاني کلقايي، ١٣٩٢: ٦٣).
جمال در اصطلاح صوفيه "جمال "(حسن ) عبارت است از الهام غيبي که بـر دل سـالک وارد شود و نيز به معني اظهار کمال معشوق از عشق و طلب عاشق آيد؛ و در «شـرح قصـيده فارضيه » آمده است : «جمال حقيقي، صفت ازلي خداي تعالي است کـه اول بـه مشـاهده علمي در ذات خويش مشاهده فرمود، سپس اراده فرمود که جمال واقعي خود را خلقـت خود مشاهده فرمايد به مشاهده عيني، پس جهان را آفريد تا به طريق عيان آيينه جمال حقيقياش باشد.
هنرمند و عرفان اسلامي هنر يکي از بارزترين جلوه هاي اسرارآميز جهان خلقت اسـت ، کـه همـواره بـر حيـات انساني سايه افکنده است و همواره انسـان را بـراي رسـيدن بـه معنـاي آن و خلـق آثـار شگفت انگيز تشويق ميکند و پيشينه آثار هنري به ابتداي خلقت ميرسـد، خداونـد آن هنگام که انسان را آفريد به خود گفت «فتبارک الله احسن الخـالقين ».
رابطه زيبايي و عشق در عرفان اسلامي مشخص مـينمايـد کـه هنرمند به واسطه محبت غريزي، فطري و اکتسابي ميتوان گفت هدف انسان ، ارتبـاط و کشش کمال و عشق خداوند است که با کشش عشق از جانب خالق و مخلوق به واسـطه هنر اين ارتباط برقرار ميشود.
(
, 
, 
)
