خلاصه ماشینی:
کهن ترین منتخب گلستان سعدی در کتابخانة آیت الله مرعشی قم مجموعه ای ادبی شامل چند منتخب شعری (نسخۀ شمارة ۱۲۵۹۸، کتابت نیمۀ نخست سدۀ هشتم هجری قمری) نگهداری می شود که بخش پایانی آن مجموعه ای از رباعیات فارسی شامل ۱۲۵۸ رباعی (۱۲۵۰ رباعی غیر مکرّر) است که در نیمۀ دوم سدۀ هفتم یا شاید هم اوایل سدۀ هشتم در شمال غرب ایران تدوین شده و نام بیش از هشتاد شاعر در آن دیده می شود که برخی از آنها به کلّی ناشناخته اند و از برخی دیگر هم اطلاعات بسیار اندکی داریم.
(رجوع شود به تصوير صفحه)اما غرض اصلی من از نوشتن این یادداشت معرفی یکی دیگر از بخشهای مهم این مجموعه یعنی «اختیارات گلستان» است که در آن اشعار فارسی گلستان سعدی به ترتیب ابواب هشتگانۀ کتاب بیرون کشیده شده و به دنبال هم نوشته شده است و چون این کار در روزگاری نزدیک به روزگار زندگی سعدی انجام شده کمال اهمیت را داراست.
چند شعر از سعدی در نسخه ای نزدیک به حیات او در مؤسسۀ دستنویسهای شرقی آکادمی علوم سن پطرزبورگ مجموعه ای به شمارۀ C1102 نگهداری می شود که سابقاً از آنِ رضاقلی خان هدایت بوده و اثر مهرش بر اوراق آن مشهود است.
حرّره بهار غفر له اما بهار که گویی با نوشتن این یادداشتها هنوز از ماجرای دزدیدن نسخه و خرید دوبارۀ آن تسکین نیافته در یادداشت دیگری (بر صفحۀ آخر نسخه زیر انجامۀ دیوان مجد همگر) باز به این مطلب اشاره کرده است: هو الله تعالی این کتاب را یک بار از کتابخانۀ ترقی خریداری کردم و چند روز قبل خلیل اردبیلی متخلص به خزان آن را دزدید و بار دیگر آن را از کتابخانۀ مروج خریداری کردم.
(
, 
, 
)
