خلاصه ماشینی:
4-آیتالله شاهرودی معتقد بود فقه، در این بخشها نه تنها حکم «تک تک» اشخاص را مشخص میکند، بلکه عهدهدار احکامی که مربوط به جمع و کلان جامعه است نیز میباشد؛ از اینرو وی «نگاه سیستمی به فقه» داشت و ایده «فقه نظام» در منظر وی شامل نظام قضائی، نظام اقتصادی، نظام سیاسی و نظام اداری و غیره نیز میگردد، یعنی احکام نظامات اجتماعی نیز در فقه موجود است و باید همه آنها در علم فقه باب و فصل داشته باشند و عظمت و وسعت آنها غرض از فقه را مشخص میکند.
5-نگاه جامع ارائه شده از سوی آیتالله شاهرودی به فقه، همسو با نظام جامع ترسیمی از سوی امام خمینی(ره) است که معتقد بود «هدف اساسی این است که ما چگونه میخواهیم اصول محکم فقه را در عمل فرد و جامعه پیاده کنیم و بتوانیم برای معضلات جواب داشته باشیم و همه ترس استکبار از همین مسئله است که فقه و اجتهاد جنبه عینی و عملی پیدا کند و قدرت برخورد در مسلمانان به وجود آورد»(2) در مکتب فقهی امام خمینی(ره)، «مجتهد باید به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد.