چکیده:
با اینکه افراد نابینا، قشری از جامعه را تشکیل میدهند و تلاشهای بسیاری برای مناسبسازی محیطهای مختلف برای آنان صورت میگیرد، اما همچنان برای حضور در جامعه با مشکلات مختلفی روبهرو هستند. از آن جمله، میتوان به مسیریابی آنان در ساختمانهای عمومی اشاره کرد. در راستای حل این مساله، شناسایی عوامل موثر، بسیار مهم و ضروری میباشد. حال این سوال پیش میآید که: عوامل موثر در طراحی وسیلهای برای مسیریابی نابینایان در ساختمانهای عمومی کدامند؟ مقاله حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی با هدف کاربردی به بررسی عوامل موثر در مسیریابی نابینایان پرداخته است. ساختمانهای عمومی به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفت. پس از مشاهده چگونگی جهتیابی 5 فرد نابینا و مصاحبه با 9 نفر دیگر، به روش تصادفی ساده نمونهگیری شد- هنگامی که دیگر هیچ اطلاعات جدیدی به دست نیامد- اطلاعات از طریق تحلیل محتوای مصاحبه با استفاده از روش جدولهای کد گذاری باز و محوری و همچنین بررسی مشاهدات مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش و در راستای پاسخهای مصاحبه شوندگان، مشخص شد که حواس باقی مانده، نوع مصالح و معماری ساختمان، سطح تحصیلات نابینایان، نوع تجهیزات توانبخشی، قدرت یادگیری نابینایان و فرهنگ عمومی جامعه، از مهمترین عوامل موثر در طراحی محصول یا سیستم مسیریابی برای نابینایان هستند. همچنین ضروری است در طراحی، علاوه بر عوامل یاد شده، به بازخورد روانی نابینا در استفاده از محصول یا سیستم، توجه ویژهای شود. مقاله حاضر، صرفا براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده در ایران، نگاشته شده است. شرح و بسط هر یک از مقولات ذکر شده و بیان آراء سایر کشورها به بحثهای دقیقتری نیاز دارد.