چکیده:
روی کار آمدن اوّلین حکومت ترکنژاد در ایران به دست محمود غزنوی تحقّق یافت و مقدمة ظهور سایر حکومتهای ترک در ایران گردید. محمود غزنوی در ادامة اهداف توسعه طلبانهاش، تعدادی از خاندانهای محلّی ایران را از جغرافیای تاریخی- سیاسی ایران محو کرد؛ امارتهایی چون صفّاریان، شاران غرجستان، فریغونیان و خوارزمشاهیان که براندازی آنان در جهت زیاده خواهیهای سلطان غزنوی صورت گرفت. سوال اساسی در اینجا این است که آیا میتوان با تقابل دیدگاه شاعران و مورّخان عهد غزنوی به گزارش متقنی در این باره دست یافت؟ در این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی انجام شده است، تلاش گردیده تا این رخدادها به مدد اشعار شاعران، واکاوی شده و پس از تطبیق با دیدگاه مورّخان، به مقایسة بازتاب این وقایع نزد دو گروه بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
(همان: 213و212) در اشعار شاعران تنها یک جا و آن هم در قصیدهای از فرخی به نام این حصار و گشودن آن توسط محمود اشاره شده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} سرکوب سیستانیان توسط محمود و واگذاری این ناحیه به برادرش نصربن سبکتگین پس از برکناری خلف از امارت سیستان، محمود یکی از امرای خود را در سیستان گذاشت و خود به غزو هند رفت.
شهرت این موضوع به حدی است که خاقانی نیز در قرن ششم در ستایش قزل ارسلان بن ایلدگز به آن اشاره میکند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} عنصری ملک الشعرای دربار محمود در قصیدهای در واقعة تصرف سیستان توسط محمود به امیررضی نوح بن منصور سامانی اشاره میکند که با وجود لشگرهای بسیاری که از خراسان و ماوراءالنهر برای مقابله با خلف فرستاد، هیچ توفیقی در جنگ با او به دست نیاورد: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} عنصری سپس میافزاید که از عهد سام نریمان و رستم دستان هیچکس بر سیستان غلبه نیافته است و به همین خاطر سیستان را مدینة العذرا مینامیدند.
فرخی چند جا از این خاندان با نام یعقوبیان نام برده و نام آنها را در ردیف خاندانهای بزرگی که توسط محمود برانداخته شدند، ذکر میکند: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} محمود پس از سرکوبی سیستانیان و کشتن و به بند کشیدن بسیاری از آنان امارت سیستان را به برادرش نصر بن سبکتگین سپرد.