چکیده:
تبخیر به عنوان یکی از پارامترهای طبیعی به علت نقش مهمی که در خروج آب از دسترس بشر دارد، همواره مورد توجه کارشناسان و محققان بوده است. در این پژوهش سعی شده است تا با بکارگیری مدل شبکه ی عصبی مصنوعی در برآورد تبخیر از سطح دریاچه ی سد میناب، میزان دقت مدل مورد ارزیابی قرار گیرد. برای بررسی روند تغییرات پارامترهای موثر بر تبخیر برای اطلاعات 19 ساله موجود، با استفاده از رگرسیون غیرخطی بهترین برازش از بین نقاط موجود برای دادهها ترسیم و روند کلی تغییرات پارامترهای موثر بر تبخیر مشخص شده است. همچنین برای مدلسازی تبخیر با استفاده از شبکه ی عصبی مصنوعی از آمار 19 ساله، از سال 1374 تا 1392 استفاده و بهترین ساختار برای محاسبهی میزان تبخیر از سطح دریاچه ی سد میناب انتخاب شده است. در این ساختار لایه ی اول و دوم دارای 5 نورون میباشند که با 1000 تکرار برای محاسبه ی آن، بهترین نتیجه به دست آمد. ضرایب آماری به دست آمده از تحلیل با استفاده از شبکه ی عصبی مصنوعی در انتخاب بهترین ساختارمورد توجه قرار گرفت که در این ساختار ضریب همبستگی با مقدار 8941/0 دارای بیشترین مقدار در بین آزمونهای دیگر است و مقادیر خطا برای دادههای آموزش و آزمایش نیز به ترتیب برابر با 0011/0 و 0082/0 است که پس از این ساختار، ساختارهای ANN(3,7,1)، ANN (4,10,1)، ANN(4,11,1)، ANN(5,3,1) دارای مقادیر ضریب همبستگی و خطای قابل قبولی در تعیین مقدار تبخیر از دریاچهی سد میناب میباشند.
خلاصه ماشینی:
)به تصویرصفحه مراجعه شود)شکل (١) موقعیت مکانی و جغرافیایی سد میناب (استان هرمزگان ) در این تحقیق از میانگین بارندگی بر حسب میلیمتر (mm)، درجه حرارت بر حسب درجه ی سانتیگراد (oC)، سرعت باد برحسب متربرثانیه (m/s)، مساحت سطح دریاچه برحسب کیلومتر ربع (km٢) استفاده شده است و تمامی این اطلاعات در مقیاس ماهانه میباشند که این اطلاعات در بعد روزانه ورودیهای اصلی شبکه ی عصبی مورد بحث را تشکیل میدهند.
)به تصویرصفحه مراجعه شود) شکل (٩) نمودار داده های دیده بانی مدلسازی در مرحله آموزش برای روزهای ١٦٠٠ تا ١٨٠٠، ANN[5,5,1] همانـطورکه در شـکل (٩) مشاهده میشود داده های محاسبه شـده توسط شبکه ی عصبی مصنوعی و داده های واقعی اندازه گیری شده تا حد قابل قبولی به یکدیگر نزدیک بوده و در برخی نقاط دارای همپوشانی میباشند که این امر نشان دهنده ی دقت مناسب مدل شبکه ی عصبی مصنوعی جهت مدلسازی تبخیر از سد میناب میباشد.
)به تصویرصفحه مراجعه شود) شکل (١٢) داده های واقعی و مدلسازی برای داده های آموزش با توجه به شکل های(١٢) و (١٣)، مقادیر محاسباتی و اندازه گیری شده تبخیر برای سد میناب در داده های آموزش و آزمایش تا حدود زیادی دارای همپوشانی میباشند که این نکته دقت مناسب شبکه عصبی مصنوعی در برآورد تبخیر در این سد را نشان میرهد.
جهت بهتر مشخص شدن موضوع نمودارهای همپوشانی داده های آموزش و آزمایش با داده های اندازه گیری رسم گردید که نتایج این نمودارها نیز حکایت از دقت بالای مدل در برآورد تبخیر دارد و مقادیر محاسبه شده دارای همپوشانی قابل قبولی با داده های واقعی است .