بررسی اثر ذرات گردوغبار کمتر از 5/2 میکرون بر سلامتی در شهر اصفهان مقاله

طرح مسئله: آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون به دلیل ترکیب ویژه و ابعاد ذرات، یکی از مهم‌ترین مخاطراتی است که سلامتی انسان را در شهرهای بزرگ ازجمله اصفهان تهدید می‌کند. هدف: هدف این پژوهش، پایش و بررسی رخداد آلودگی منتسب به ذرات کمتر از 5/2 میکرون در شهر اصفهان به‌منظور ایجاد زمینة مناسب برای مقابله با آثار آن در این شهر است. روش: در پژوهش حاضر روش‌های آماری خودهمبستگی و آزمون دوربین واتسون برای بررسی رفتار و تغییرات زمانی ذرات گردوغبار کمتر از 5/2 میکرون به کار رفته است. برای این منظور از آمار روزانة ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون 7 ایستگاه آلوده‌سنجی اصفهان در دورة آماری 95-1391 استفاده شده است. نتایج: براساس یافته‌های پژوهش به علت تأثیرپذیری غلظت ذرات معلق از عوامل متعدد که روند متفاوتی دارند، پیوستگی زمانی در ذرات معلق در طول سال وجود ندارد و برازش داده‌ها با مدل نیز نبود خودهمبستگی زمانی ذرات معلق و تصادفی‌بودن کامل آن را تأیید می‌کند. بررسی فراوانی روزهای آلوده در سال 94 و 95 نشان داد روزهایی با شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و شرایط بسیار ناسالم به ترتیب حدود 7/8 و 7/2درصد کاهش داشته که حاکی از بهبود کیفیت هوای اصفهان است. نوآوری: با توجه به اینکه یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در شهرهای آلوده ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون است، بررسی این پدیده با آمار و اطلاعات مستند و بلندمدت مبتنی بر استانداردهای آلودگی، نوآوری پژوهش حاضر محسوب می‌شود. بر این اساس اگرچه از تعداد روزهای با آلودگی شدید در اصفهان کاسته شده است، ولی روزهای با آلودگی شدیدتر به شرق و شمال شرق اصفهان تغییر مکان داده‌اند که برنامه‌ریزی برای مقابله را می‌طلبد.

<strong>Background:</strong> Air pollution with suspended particles of less than 2.5 microns –due to the special combination and particles' dimension- is one of the most important hazards, threatening human health in large cities such as Isfahan. <strong>Aim:</strong> The purpose of this study is monitoring and investigation of contamination incidences due to less-than-2.5-microns dust particles in thy city, with the aim of providing proper grounds for opposing its effects in Isfahan. <strong>Method:</strong> Autocorrelation and Dorbin-Watson's tests were used to examine time alterations and behavior of less-than-2.5-microns dust particles. For this purpose, the daily statistics of less-than-2.5-microns dust particles of 7 pollutant stations in Isfahan, during the statistical period of 2012-2016 (1391-95) , were used. <strong>Findings: </strong>findings of this study show that due to the dust particles' densities affectability of various factors with different trends; there is no time concomitance of dust particles during the year. Data-fitting with the model also manifests un absence of time autocorrelation of dust particles, also approved its being completely random. Investigation of frequency of pollutant days from years 2015 to 2016 showed that the number of days with unhealthy conditions for sensitive groups, and days with very unhealthy conditions; had decreased by about 7.7% and 2.7% respectively, indicating improvement of air quality in Isfahan. <strong>Innovation</strong><strong>:</strong> Considering that one of the main causes of mortality in polluted cities is less-than-2.5-microns dust particles, the investigation of this phenomenon, based on long-term documented information and statistics, based on the pollution standards; is assumed as the innovational aspect of this research. However, the number of days with severe contamination in Isfahan has been reduced, but the days with more pollution level, have been driven to the east and northeast areas of Isfahan.

تعداد مرگ ومیر منتسب به این ذرات ١٩٠٤ نفر با جـزء منتسـب ٣/٧٥درصـد اسـت (٣٠١ :٢٠١٧ ,Kermani et al)؛ با این حال تهیه نقشه توزیع آلودگی با قطر کمتـر از ٢/٥ میکرومتـر در هـوای شـهر تهران با استفاده از روابط تجربی موجود بین بازتابندگی در طول مـوج مرئـی و ٢/١٢ میکرومتـر نشـان داد آلـودگی مناطق مرکزی و جنوب غربی تهران بیش از سایر قسمت های شهر است (حجازی و همکاران ، ١٣٩١: ١٦١). 1 IDW 2 Air Quality index (AQI) تجزیه وتحلیل یافته های پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) بررسی اولیه میزان آلودگی منتسب به ذرات معلق نشان میدهد متوسط تراکم ذرات معلق در سال ٩٤ و ٩٥ در ٧ ایستگاه آلوده سنجی اصفهان به ترتیب ٣٦/١ و ٣٠/٥ نانوگرم در مترمکعب هوا و نشـان دهنـده کـاهش غلظـت ذرات معلق در شهر اصفهان بوده است . (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری یکی از آلاینده هایی که در سال های اخیر ذهن مسئولان و متولیان بخـش بهداشـت و درمـان را شـدیدا بـه خـود مشغول داشته ، آلودگی هوای منتسب به افزایش تراکم ذرات معلق کمتر از ٢/٥ میکرون در شهرهای بـزرگ صـنعتی کشور ازجمله اصفهان است ؛ به طوریکه براساس پژوهش های صورت گرفته علت مرگ حدود ٥٠٠ نفر در هـر سـال در شهر اصفهان را به این آلاینده نسبت میدهند (١٧ : ٢٠١٧ ,Jafari et al)؛ از این رو در این پژوهش آمار و توزیـع پراکندگی این پدیده مطالعه شده است .