چکیده:
ازجمله تهدیدهای کههمواره جامعه را مورد هدف قرار داده، وقوع حوادث طبیعی است. این امر، لزوم توجهویژه به نحوه طراحی و پیاده‌سازی ساختارهای مدیریت بحران را نمایان می‌کند. با توجه به اهمیت این موضوع،شناسایی و انتخاب مدلی مناسب و برتر در مدیریت بحران می‌تواند نقاط ضعف را تعدیل وتأثیرات چشم‌گیری در مقابله با این‌گونه حوادث داشته باشد. بنابراین هدف از مطالعهحاضر، تحلیل و ارزیابی مدل‌های مدیریت بحران ناشی از حوادث طبیعی در کشورهای ژاپن،آمریکا، ترکیه، هندوستان، روسیه، چین و استرالیا که ازنظر گستردگی و نوع بلایایطبیعی، مشابه کشورمان هستند و انتخاب مدل برتر با کاربرد روش AHP است. جامعه آماری موردمطالعه، شامل خبرگان وصاحب‌نظران حوزه‌های مدیریت بحران می‌باشند. در همین راستا اطلاعات گردآوری‌شده بااستفاده از ترکیب روش‌های تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و دلفی و نرم‌افزار ExpertChoice موردارزیابی قرارگرفته‌اند. شناسایی و ارزیابی یک مدل برتر درزمینهٔ مدیریت بحران با طرح یک سؤال اصلی تحت عنوان «مدلبرتر مدیریت بحران ناشی از حوادث طبیعی در کشورهای هدف کدام است؟» انجام‌شده است.نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مدل مدیریتی کشور ژاپن بالاترین ارجحیت را در بیندیگر مدل‌های کشورهای هدف را در مواجه با حوادث طبیعی دارد لذا پیشنهادمی گردد کهدر مدل مدیریت بحران در کشورمان از مدل کشور ژاپن الگوبرداری و در سیاست‌گذاری‌هاویژگی‌های آن مدنظر قرار گیرد.
InNaturaldisasters are among those treats that always target societies. This reveals thenecessity of paying attention to design and implement suitable models of crisismanagement to be used in order to decrease errors and have special effects whenfacing with natural disasters. So the aim of this study is to analyze andevaluate models of crisis management in such countries as Japan, The Us,Turkey, India, Russia, China and Australia that face with similar disasters asthose occurred in Iran and choose the best model based on AHP method. Peopleunder study in this research include experts of crisis management. Gathereddataare analyzed using a combination of AHP model and delphi expert choice software. Recognition and evaluation of the bestcrisis management model is done based on this question : ''What is the bestcrisis management model resulting from natural disasters in target countries?''.The results of this research show that the management model of Japan is ofthe highest priority among models of other countries when facing with naturaldisasters. So to design crisis management model for our country, it isrecommended to have special attention on the crisis management model of Japan.
خلاصه ماشینی:
در اکثر کشورهای سانحه خیز دنیا چنین ساختار و سیسـتمی را در برنامـه هـای مـدیریت بحران و سانحه طراحی کرده اند که تعامل بین بخش ها و سازمان هـای مختلـف را برقرارمـی کنـد؛ بنابراین اهمیت پرداختن به شناسایی ساختاری مدیریت بحران ناشی از حوادث طبیعی با توجه بـه بحث های مطرح شده در بیان مسئله و بروز این گونه حـوادث در زمـان حـال بـه حـدی اسـت کـه موضوع ساختار مدیریت بهینه بحران تبدیل به یک چالش ملی در بسیاری از کشورها شـده اسـت ؛ 1 UNDP(United Nations Development Programme) لذا پرداختن به این موضوع جهت انتخاب مدل برتر که با نگاه ایجابی باعث عملیاتی کردن تجارب موفق در دیگر کشورها در کیفی سازی سازوکارها و سـاختار و برنامـه هـای آمـوزش و مقابلـه در مدیریت بحران ، نجات جان انسان ها، افزایش دانش و بینش عمومی مردم و مصون سـازی و کمـک به جهت گیریهای کلی کشور در امـور راهبـردی، عملیـاتی و اطلاعـاتی مـیگـردد حـائز اهمیـت میباشد.
بحران را اخذ تصمیم برای رفع مشکلات مربوط به لحظات مشقت بار نیز تعریـف کـرده انـد (سـیگه ١ و همکـاران ،١٩٩٨: (231-275 مدیریت بحران : دانشی کاربردی است که طی آن با مشاهده نظام مند بحران ها و تجزیه وتحلیل آن ها، میتوان پیشگیریهای لازم را انجام داد و در صورت بـروز بحـران ، در خصـوص کـاهش اثـرات ، امدادرسانی سریع و بهبود و بازسازی اوضاع اقدام کرد (همان :٢٨٠) 1 Seege بنابراین ، مدیریت بحران به مجموعه طرح ها و روش های پیشرفته و خاصی گفته میشود کـه بـرای پیشگیری و مهار بحران برای افزایش تاب آوری مورداستفاده قرار میگیرند (نودل ١٩٩٨،١: ٨) مراحل و چرخۀ مدیریت بحران : مدیریت بحران از سه مرحله اصـلی قبـل ، حـین و پـس از وقـوع بحران تشکیل میشود که برای هر یک از این مراحل ، باید فعالیت ها را دسته بنـدی و تنظـیم کـرد .
(
, 
, 
)
