چکیده:
جمهوری اسلامی ایران با داشتن بیش از 2 هزار کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیجفارس و دریای عمان بهعنوان یک کشور دریایی در منطقه حضور دارد. برخورداری از نعمت دریا و سواحل مناسب دریایی نقش مهمی در ارتقاء جایگاه دفاعی، امنیتی و توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور در سطح منطقه و بینالملل دارد. میزان اهمیت دریاها در طول تاریخ متفاوت بوده و با پیشرفتهای روزافزون در حوزهی فناوری و تغییر الگوهای سیاست جهانی دستخوش تغییر شده است. امروزه دریا و قدرت دریایی علاوهبر اهمیت اقتصادی، دارای اهمیت نظامی، سیاسی و ژئوپلیتیکی است و وجود قدرت دریایی از جمله نکات قابلتوجه در مباحث ژئوپلیتیکی و راهبردی میباشد. این مسئله تا آنجا اهمیت دارد که بسیاری از نظریهپردازان ژئوپلیتیکی و راهبردی معتقدند بدون وجود دریا و قدرت دریایی هر کشوری به سرعت به نقطه تمایل برای تسلط دیگران تبدیل خواهدشد. توسعه قدرت دریایی کشور علیرغم برخورداری از ظرفیتهای بالقوه در آن، همچنان مورد غفلت مسئولین واقع شده است. پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی بوده که محققین قصد دارند با هدف ایجاد بسترهای اقتصاد دفاع و بهتبع آن اقتصاد کلان کشور، راهبردهای توسعه قدرت دریایی کشور را ارائه دهند.
Having more than 2000 kilometers of water borders through Caspian Sea, Persian Gulf and Oman Sea, Islamic Republic of Iran is considered a sea inter related country. The natural gift of sea and coasts plays an important role in promotion of the defensive, security position and the sociocultural, economic and political development of the country in the region and the world. Naval power has a special place because of this special geopolitics condition. By increasing developments in technology changes in political paradigms in the word, the importance of the sea has changes greatly. Today sea and naval power have great military, political and geopolitics importance other that the before known economic importance. This issue is of that importance which many geopolitics experts believe without having naval military power, any country soon will be a target of other countries’ offence. The development of I.R. Iran naval power hasn’t been concerned as it should in spite of the great capacities of the country. This paper aims to present the naval power development strategies of the country.
خلاصه ماشینی:
برای ایجاد یک اقتصاد دفاع قوی، نیاز به ایجاد یک قدرت دریایی معقول و متناسب که بتواند منافع همه جانبۀ جمهوری اسلامی ایران را در دریا (شمال و جنوب کشور) و همچنین در آب های بین المللی برقرار، حراست و حفظ کند، دریا یک محیط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی بوده که با تقویت قدرت دریایی، اقتصاد همه جانبه توسعه مییابد.
رمز مصاحبه شوندگان شماره های ٣، ٢ ،١ در این نقل قول ها، مشارکت کنندگان به روند گسترش دانشگاه ها بدون توجه به آموزش های علوم دریایی اشاره کرده اند و به صراحت عنوان نمودند که آموزش تخصص های دریایی و مهارت های دریایی مورد غفلت نظام آموزشی کشور (وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری) واقع شده است ؛ به عبارتی هم در آموزش های دریایی قبل از دانشگاه و هم خود دانشگاه برنامه ریزی آموزشی در سطح کلان صورت نگرفته است ؛ لذا با مطالعه محتوای مطالب مصاحبه شونده ها، واحدهای معنایی شناسایی شده و همچنین رمزهای طبقه بندی شده در جدول ذیل (جدول شماره ١) ارائه میگردند: جدول ١.
بهره مندی از ٣٠٠٠ کیلومتر مرز آبی، گستردگی سواحل در شمال و جنوب ، اتصال به اقیانوس هند از طریق خلیج فارس و دریای عمان و بنادر مهم صادراتی و وارداتی، موقعیت ژئوپلتیکی خاصی را برای کشور دریایی ایران ایجاد نموده که متاسفانه اقتصاد دریامحور در برنامه های توسعه کلان کشور، مورد غفلت واقع شده است .