چکیده:
ممسنی یا مماسنی، طایفهای از بومیان جنوب زاگرس بودند که به دامداری و کوچروی اشتهار و مشغول بوده و بنا به روایتهای مختلف و دلایلی چند از جمله همین کوچرو و جنگجو بودن، بهدنبال یافتن مرتع و جایگاهی درخورتر برای زندگی به منطقه شولستانات وارد شده، بومیان این منطقه را سرکوب کرده و خود بر این منطقه که امروزه به همین نام یعنی ممسنی خوانده میشود مسلط شدند. منطقه شولستانات (ممسنی امروز) در شمال غربی شیراز، و جنوب غربی استان فارس قرار دارد . و در هر دوره تاریخی قسمتی از آن جدا و زمیمه شهرستان یا استان مجاور میشده است. که در سالهای اخیر نیز طایفه رستم در قالب شهرستانی مستقل تحت عنوان شهرستان رستم، از طایفه ممسنی جدا شد.
ممسنیها دارای آداب و رسوم خاص و فرهنگی مشترک با سایر همزبانان خویش مثل بختیاریها و حتّی فارسها هستند، لرهای فارسنشین ممسنی و رستم بسیاری از رسمها و آیین سنتی خویش را حفظ و حتّی امروزه نیز در مراسمهایی مثل عروسی، عزاداری، عید نوروز و ... آنها را انجام میدهند. ممسنیها شیعه مذهب ولی در آیین و شریعت دارای تسامح بسیار میباشند. زندگی روزمره را با دامپروری و کشاوری و نیز امروزه با اشتغال در برخی نهادهای دولتی و حکومتی در کنار تجارت و ... میگذرانند، این درحالی ست که در گذشتهای نزدیک، این مردم علاوه بر کشاورزی و دامداری، از راه غارت و راهزنی، شکار و ... نیز کسب معیشت میکردند؛ که این خود همواره باعث ضدیت ایشان با حاکمان و حکومتهای وقت میشده است.
خلاصه ماشینی:
قوم لر و ممسني به استناد گزارش هاي تاريخي از تواريخ گزيده مجمع الانساب شبانکاره و شرفنامه کرد بدليستي و منابع بعد ممسنيها شاخه اي از اقوام کرد جبل السماقي کشور شام ( سوريه ) بودند که پـس از بـه قدرت رسيدن خاندان اتابکان لرستان بزرگ از شام به لرستان مهاجرت کرده و با ديگر طوايـف هـم نژاد خود بختياريها، جانکيها، بندانيها، نوييها و کمانکشيها و ليـراويهـا منـاطقي از کهگيلويـه قديم بيضا و همايجان و بويراحمد و کمهر و کاکان را متصرف شـدند؛ لازم بـه ذکـر اسـت بـدليل نزديکي زبان لري و کردي هم نژادي آن ها بسياري از متون تاريخي لرهاي فارس را کـرد قلمـداد و تحت عنوان کردهاي فارس قلمداد نموده و حداقل تا پايان دوره ي صفوي تقسيم بندي امـروزي کـه کردها و لرها مشخص و محيط هاي جغرافياي آن ها روشن است وجود نداشت به نظر نگارنده بعـد از صفويه تا حالا به مرور اقليت هاي کرد يا لر در اکثريت نژادي يکديگر ادغام شد و به شکل قوم هـاي امروزي تجلي نموده است و به نظر آقاي اقتداري کرد بودن لرهـاي فـارس نشـين اشـتباه جغرافـي دانان پيشين ميداند و همان طور که مطرح شد مکان اوليه آنان را که شمال رشته کوه هاي زاگـرس باشد را زير نظر حکومت شام دانسته و منظور شام آن روز کشـور سـوريه فعلـي نبـوده اسـت مثـل حکومت عراق که خلفا تا ماوراء النهر را اداره ميکردند.