چکیده:
مقدمه: بیخوابی از شایعترین اختلالهای خواب و درمانگری شناختی رفتاری از جمله روشهای درمانی موثر برای آن است. صفات شخصیت، علاوه بر اینکه یک عامل احتمالی آماده ساز و تداوم بخش بیخوابی است میتواند پیشبینی کننده پیامدهای مداخلات درمانی برای این اختلال باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجیگر صفات شخصیتی پیشنهادی (دی. اس. ام. - 5) در تاثیر درمانگری شناختی رفتاری بر علایم بیخوابی دانشجویان دانشگاه کردستان بود.
روش: 34 نفر از دانشجویان مبتلا به بیخوابی با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند، در دو گروه 17 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند و با پرسشنامهی شدت بیخوابی و پرسشنامهی شخصیت برای (دی. اس. ام. - 5) مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح پژوهشی، از نوع آزمایشی همراه با پیشآزمون و پسآزمون بود. دادهها با آزمونهای آماری توصیفی و تحلیل کواریانس تک متغیره و با استفاده از نسخه 22 نرمافزار (اس. پی. اس. اس.) تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج: نتایج پژوهش بیانگر کاهش معنادار در نمرات آزمونهای شدت بیخوابی در گروه آزمایش، نسبت به شرکتکنندگان گروه کنترل بود که این نشاندهندهی اثربخشی درمان بود. علاوه بر این، نتایج نشان داد که نمرات بالا در تمام صفات شخصیتی پیشنهادی (دی. اس. ام. - 5) ارتباط معناداری با کاهش اثرات درمانی داشتند. از آن میان، نقش صفات عجیب و غریب بودن، خودبزرگ بینی، توجهطلبی، فقدان احساس لذت، اجتناب از صمیمیشدن، حواسپرتی، تحریکپذیری و بیثباتی هیجانی بیش از سایر صفات بود.
بحث و نتیجهگیری: صفات شخصیتی مرضی قادر هستند شرایط درمانی بیماران را پیچیدهتر و اثربخشی درمانی شناختی رفتاری را کاهش دهند. بنابراین، لازم است که پیش از آغاز مداخلات درمانی مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت امکان، خود آنها در کانون درمان قرار گیرند.