چکیده:
بیان مسئله: قوم بلوچ را میتوان یکی از اقوام اصیل ایرانی دانست که ادامهدهنده زندگی دامپروری و عشایری در ایران بودهاند. هنرهای گوناگونی در میان این قوم رایج است که مهمترین آنها را میتوان هنر سوزندوزی دانست. این هنر با نقوش هندسی و بهشدت انتزاعیاش نمایشگر پیشینه زندگی عشایری قوم بلوچ و همانند دیگر هنرهای عشایر ایران از بعد هندسی بسیار بالایی برخوردار است. همچنین میتوان به شباهت نقوش هندسی این هنر و هنرهای دوران نوسنگی نیز اشاره کرد. نقوش هنر سوزندوزی بلوچ در انواع انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی و حاشیه قابل دستهبندی هستند.
سوال پژوهش: کدام یک از ویژگیهای زیباییشناسانه سوزندوزی بلوچ را میتوان بهعنوان تاثیرگذارترین شاخص هویتی آن در نظر گرفت؟
هدف: شناخت عناصر زیباییشناسانه سوزندوزی بلوچ بهعنوان مهمترین هنر بومی منطقه بلوچستان و ستخراج مهمترین مولفههای آن هدف این پژوهش است.
روش تحقیق: روش انجام پژوهش، کیفی و با استفاده از منطق استدلالی است. اطلاعات کتابخانهای و مشاهده در جمعآوری دادههای این پژوهش مورد توجه و همچنین مشاهدات عینی نگارنده و اطلاعات میدانی در دستیابی به استنتاجات پژوهش موثر بوده است.
نتیجهگیری: مهمترین وجه اشتراک این نقوش هندسیبودن و در ضمن انتزاع بیش از حد آنهاست. زیباییشناسی این هنر بومی را میتوان در قالب خط (راست و با زاویه)، شکل (بر پایه شکل مثلث)، بافت (متراکم و پرکار)، ریتم (متناوب) و رنگ (با تسلط رنگ قرمز و ترکیب رنگهای نیرومند و قوی) بررسی کرد. انتزاع نمادین را میتوان بهعنوان مهمترین وجه زیباییشناسانه هنر سوزندوزی بلوچ مورد توجه قرار داد.