چکیده:
پیچیدگی فرایند توسعه زمین شهری و شرایط ویژه اقتصادی-اجتماعی حاکم بر شهرها مانع از آن میگردد که بتوان با انتخاب یک نظریه، همهی عوامل موثر در توسعه زمین شهری را تحلیل نمود. بنگاههای معاملات ملکی، یکی از عنصر پنهان و نامحسوس بازار زمین و مسکن در توسعه زمین شهری میباشد. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش بنگاههای معاملات ملکی در توسعه زمین شهری برای شهر گرگان تدوین یافته است. در این راستا ابتدا عملکرد بازار با استفاده از آمار پروانههای ساختمانی و قیمت زمین و مسکن در سال1390 و سپس نحوه فعالیت بنگاهها را در سطح شهر و متغیرهای تاثیرگذار در تعیین قیمت و تاثیر مسکن مهر در کاهش قیمت زمین و مسکن مورد بررسی قرار گرفته است. نوع تحقیق کاربردی- توسعهای و روش مطالعه اسنادی و پیمایشی (میدانی) است. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. جامعه آماری، مدیران و صاحبان بنگاههای معاملات ملکی شهر گرگان میباشد، که با استفاده از فرمول کوکران136 نفر برآورد گردیده و نهایتا با اسفاده از روش نمونهگیری سیتماتیک در منطقه یک و دو شهر تهیه و تکمیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد، بین عملکرد بنگاههای معاملات ملکی و تعیین قیمت و نوع کاربری زمین شهری با ضریب کای اسکوئر531/72 و000/0 =Sig رابطه معنیداری وجود دارد؛ بدینمعنی بنگاهها با تعیین قیمت زمین و افزایش آن، نوع کاربری را به سمت کاربری مسکونی و تجاری که سودآورتر میباشد هدایت میکنند. همچنین مقایسه سطح معاملات در منطقه یک و دو شهر گرگان تفاوت معنیداری را نشان میدهد. برای مواجهه با مشکلات موجود و بهبود عملکرد بنگاههای معاملات ملکی در توسعه شهری پیشنهاد میگردد، برای شفاف سازی، کنترل و نظارت بر قیمتها در هرناحیه و منطقه شهری کمیسیون متشکل از نمایندگان بنگاهها و شهرداری و نماینده دادگستری تشکیل گردد.