نظری به ترجمه و مترجم احیاء العلوم معرفی و نقد

"جلد اول آن در سال 1351 شمسی منتشر شده،اما دربارهء نام و هویت مترجم‌ اختلافی به وجود آمده است،آقای خدیو جم ترجمه‌ احیا را منتسب به نوید محمدالدین محمد خوارزمی‌ می‌داند،چنان که می‌گوید:1 «از فیض نسخهء موجود در قاهره بود که برایم مسلم‌ شد این کتاب،تنها یک بار به فارسی ترجمه شده و ترجمانش مؤیدالدین محمد خوارزمی بوده که حمایت‌ وزیر دانشمند وی ابوسعید محمد جنیدی کار خود را با کفایت آغاز کرده و با پیروزی شایستهء ستایش به انجام‌ رسانیده است». 6 2-نام وزیر در عبارت آقای جم،ابوسعید محمد جنیدی به غلط درج شده و آقای خدیو جم به‌ گفتهء عباس اقبال آشتیانی در«تاریخ مغول»(در حاشیه ص 6)این نام را درج کرده است اما نام این‌ وزیر نظام‌الملک علوم‌الدین ابوالعالی محمدبن‌ ابی‌سعد بود،و اینکه کنیهء پدر او ابوسعد بود،از اشعار زیر آشگار می‌شود: «صاحبقران عرصهء عالم نظام‌الملک‌ صدری که داد عدل به احسان همی دهد دستور شه محمد بوسعد بحر دل‌ کز رای فیض سعد به انسان همی دهد»7 «هست اکنون نظام ملک چنانک‌ ملک را از وی افتخار بود آصف جم محمد بوسعد که سعادت رامدار بود»8 «صاحبقران عرصهء عالم نظام ملک‌ آن ذات او نمونه افضال ذوالمنن‌ در جهان محمد بوسعد،صاحبی‌ کاخلاق اوست تیغ محن را شده مجن‌9 3-نام مترجم،ابوالمعالی مؤیدبن‌محمد،و لقبش‌ مجدالدین و نسبتش جاجرمی بود،اما در عبارت بالا اسمش مؤیدالدین محمد خوارزمی نوشته شده و در این نام چهار-پنج اشتباه روی داده است."