چکیده:
سواد فرهنگی ریشه در میراث فرهنگی و اجتماعی دارد و دارای حیطه گسترده ای است و تمام دامنه های فعالیت های انسانی را از دین و علم گرفته تا ورزش در بر می گیرد. هدف مقاله حاضر تبیین مفهوم سواد فرهنگی و اهمیت و نقش آن در تحولات علوم انسانی اسلامی است. در این راستا سوالات زیر مطرح است: مفهوم سواد فرهنگی و ضرورت و اهمیت آن چیست؟ ابعاد و مولفه های کلیدی آن کدامند؟ نقش سواد فرهنگی در تحول علوم انسانی اسلامی چیست؟ چه راهکارهایی می توان جهت تحقق سواد فرهنگی متصور شد؟ از یافته های مهم این بررسی می توان به موارد ذیل اشاره کرد: سواد فرهنگی را می توان به عنوان پیش نیاز برای تحول در علوم انسانی اسلامی در نظر گرفت. سواد فرهنگی آن چیزی است که تمام اقشار جامعه بویژه دانش آموزان بایستی از آن آگاه باشند. حفاظت از فرهنگ ایرانی-اسلامی نیازمند سواد فرهنگی است. سواد فرهنگی یک پیوستار است نه یک مقوله و دارای ابعاد متعدد است و برای دستیابی آسان تر به اهداف تحول علوم انسانی اسلامی و هم برای درک تحلیلی و انتقادی مسائل اجتماعی و فرهنگی لازم و موثر است. مولفه های سواد فرهنگی به عمده ترین ابعاد، جنبه ها، ویژگی هاو همچنین بخش های کلی مفهوم سواد فرهنگی اطلاق می شود که عبارتند از: تاریخ ملی، تاریخ جهان، ادبیات، مشاهیر، دین و مذهب، هنر و سبک معماری، اقتصاد، سیاست، موسیقی، علوم پایه، جغرافیا، جامعه شناسی و روان شناسی، رسانه ها، ضرب المثل ها و فناوری. منظور از عناصر سواد فرهنگی، مصادیق و زیر مولفه های هر یک از مولفه های اصلی است که به بهترین نحو ممکن، کیفیت و وضعیت واد فرهنگی را در وجوه گوناگون نمایان می سازد.