چکیده:
رو
دربارهی دو دودمان نیمه اسطورهای پیشدادی و کیانی تاکنون دیدگاههای گوناگونی
مطرح شده است. برخی آنها را به کل افسانه، برخی داستانی شدهی روزگارهای مادی
و هخامنشی؛ برخی پیشدادیان را افسانه و کیانیان را تاریخی و برخی نیز هر دو را دو
دودمان تاریخی مستقل میدانند. اما اینکه دربارهی آنها یک کاوش میدانی رخ دهد یا
یک گاهنگاری بر پایهی محاسبهی دادههای کتابخانهای طراحی شود؛ کوشش چندانی
دیده نمیشود. یکی از مشکلات» این است که دودمان کیانیان در چه برشگاهی از
تاریخ میتواند قرار گیرد تا به مسئلهی هخامنشیان و اسکندر که با آنها گره خورده
است مرتبط شود. در این مقاله برپایهی دادههای سندهای مرتبط گوناگون به این
گاهنگاری پرداخته میشود.
So far different views have been put forward about two semi-mythical dynasties
of Pishdadids and Kayanids. Some call them whole legends, some
believe they are the storied versions of the Medes and Achaemenid era, some
claims Pishdadids were legend but the Kayanids were historical and some
others believe both were two historical distinct dynasties. But whether there
is a field exploration about them or design a chronology based on computing
library data, Not much effort could be observed. One of the problems is in
which part of historical eras could Kayanids dynasty be placed that could be
connected to the Achaemenids and Alexander periods. In this article based on
the data of various related documents, this chronology is the issue.
خلاصه ماشینی:
کی بهمن پیرو همین دسته از متون ، در پیوند با بنیاســراییل بوده اســت ، اما نه آنگونه که آنها در رابطه با آزادسازی این مردمان گفته اند (مسعودی، ١٣٦٥: ٢٢٥/١)، بلکه با توجه به زمان سقوط بلخ به روزگار کوروش دوم و شــمار سال های شــهریاری همای و بلخ ، این پیوند در ارتباط با حمله ی نبوکدنزر به اورشــلیم بوده است .
اما جالب این که در همین تاریخ طبری و به پیروی از آن در تاریخ بلعمی، در یکجا نیز آمده است که در زمان بهمن ، نبوکدنزر به شهرهای آن سوی شام و اورشلیم ١ لشگرکشــید و به خواست بهمن که فرستادگانش به دست فرمانروای بنی اسرائیل ، کشته شده بودند؛ در آن دیار، ویرانی به بار آورد و برده ها گرفت (طبری، ١٣٥٣: ٤٥٧/٢-٤٥٦؛ بلعمی، ١٣٨٦: ٦٠٠) که این باید گزارش دقیق و همخوان با گاهنگاری برآمده از لابه لای دیگر اطلاعات برای روزگار شــهریاری بهمن بوده باشــد.
در نگاه نخست ، این یک عدد اسطوره ای جلوه میکند، اما با توجه به سن و سالی که بهمن به قدرت رسید (یک نوجوان ) و نیز اینکه پیش از این روزگار، سابقه ی بسیار نزدیکی از این مدت زمان حکومت در مصر و برای فرعون «پپی دوم »(نود وچهار سال و از شش سالگی) نیز گزارش شده است (Eusebius, in: attalus.
اما هزاره ی چهارم که مدنظر این بخش از مقاله اســت ، از سال سیام شهریاری ویشتاسپ کیانی در بلخ آغاز میشــود و شــهریاری بهمن ، همای، داراب و دارا، اسکندر و کرده -خدایان و اردشیر بابکان نیز در همین هزاره نوشته شده است (دادگی، ١٣٨٠: ١٣٩-١٤٠).