چکیده:
به‌دلیل اهمیّتی که فرهنگ شکوهمند ایران و پس از آن، دین مبین اسلام به آموزش و دانش آموختن می‌‌دهد2 و در آیات قرآنی و گفتار پیامبر گرامی و امامان برگزیده به کسب آن سفارش بسیار شده است، ساخت مدرسه در زمرۀ عبادات و مدرسه یکی از مهم‌ترین بناهای مذهبی پس از مسجد است که در آنجا افزون بر فراگیری دانش‌های نو، به آموختن علوم قرآنی، وعظ، تفسیر و عبادات نیز توجّه می‌شود.
در استان گلستان مدرسۀ عمادیه و مدرسۀ کریم ایشان در شمار مدرسه‌های تاریخی ـ فرهنگی مهمی هستند که نقش مهمی در پیشبرد تاریخ و فرهنگ منطقه داشته‌‌اند و شمار بسیاری از دانشمندان و دینمردان(مجتهدان) از این مراکز دانش برخواسته‌اند. در این گزارش به شناساندن مدرسۀ کریم ایشان از دیدگاه‌های تاریخی، باستان‌شناسی و معماری پرداخته می‌شود.
خلاصه ماشینی:
مسجد و مدرسۀ کریم ایشان1 (یادگار بی‌مانند از معماری مذهبی تلفیقی سنّتی ایران و آسیای میانه؛ استان گلستان) علیرضا حصارنوی چکیده به‌دلیل اهمیّتی که فرهنگ شکوهمند ایران و پس از آن، دین مبین اسلام به آموزش و دانش آموختن می‌‌دهد2 و در آیات قرآنی و گفتار پیامبر گرامی و امامان برگزیده به کسب آن سفارش بسیار شده است، ساخت مدرسه در زمرۀ عبادات و مدرسه یکی از مهم‌ترین بناهای مذهبی پس از مسجد است که در آنجا افزون بر فراگیری دانش‌های نو، به آموختن علوم قرآنی، وعظ، تفسیر و عبادات نیز توجّه می‌شود.
(رجوع شود به تصوير صفحه) موقعیّت روستای کریم ایشان و آثار تاریخی موجود در آن (طرح از نگارنده) دیرینگی ساختمان مسجد و مدرسه به دورۀ قاجاریه بازمی‌گردد و بر پایۀ تاریخی که بر سردر ورودی مدرسه نوشته شده، در سال 1328 هجری قمری ساخته شده است.
(رجوع شود به تصوير صفحه) مسجد کریم ایشان این مسجد در سال 1328 هجری قمری ساخته شده و با اینکه زیاد دیرینگی ندارد، لیکن ویژگی‌های بناهای قدیمی‌تر در آن راه یافته است.
اهمیّت دیگر مدرسۀ کریم ایشان به‌سبب نقش بانی و مردم و ایمان آن‌ها در ساخت این مدرسه است.
درگاه ورودی (رجوع شود به تصوير صفحه) تنها درگاه ورودی به صحن مدرسۀ کریم ایشان به عرض 35/2 متر است که بی‌گمان در ابتدا دارای درِ چوبی بوده، ولی اکنون در فلزی جدید ساخت دارد.
حياطِ مدرسه(رجوع شود به تصوير صفحه) مدرسۀ كريم ايشان داراي حياط چهار ضلعي به گستردگی 200 متر مربع به‌صورت صحن با 23 حجره در پيرامون آن است.
(
, 
, 
)
