خلاصه ماشینی:
(3) مقالة حاضر مقایسهایست بین بخش اول خسرونامه و منظومۀ خسرو و شیرین نظامی، و اینکه آیا رابطهای بین این دو اثر و یا تأثیری از یکی بر دیگری وجود دارد یا نه؟ در متن دو منظومه هیچ ارجاع صریح و روشنی از یکی به دیگری دیده نمیشود، و پاسخ این پرسشها را باید از راه مقایسۀ دقیق طرح (plot) و متن هر دو منظومه (به تصویر صفحه رجوع شود)مشخص کرد.
بایداشاره کرد که Edgar Blochet (١٩٣٧-١٨٧٠)در فهرست نسخههای خطی کتابخانه ملی پاریس، این منظومه را تقلیدی از خسرو و شیرین نظامی میداند(5) و Benedikt Reinert در سال ١٩٨٩، بدون این که به طور اخص به شباهتهای این دو اثر بپردازد، به شباهت کلی آنها اشارهای کرده است،(6) در حالیکه François de Blois «نوعی مشابهت چشمگیر نه تنها در عنوان، بلکه در ماهیت کلی آنها» تشخیص داده است.
(20) خوزستان به عنوان زادگاه دایه نیز، از ویژگیهای روایی قابلتوجه خسرونامه است: در واقع، با اینکه Vladimir Minorsky در انطباق خوزان، زادگاه دایۀ ویس و رامین در منظومۀ گرگانی، با خوزستان تردید میکند، (21)در ادبیات فارسی این منطقه به عنوان زادگاه بعضی شخصیتهای زنانه سابقهای طولانی دارد.
) دختری به نام مریم که با خسرو پرویز پیمان همسری بسته باشد ندارد، و همان طور که Gianroberto Scarcia نشان میدهد، در منظومۀ نظامی، مریم از شخصیت تاریخی یک زن مقدس ایرانی، گلاندخت مقدس، که با نام مریم غسل تعمید داده شده و در نیمۀ دوم قرن ششم میلادی زندگی میکرده، گرتهبرداری شده است.
اما در خسرونامه، خسرو پسر قیصر روم است که پس از فرار به خوزستان، به میهن واقعی خود، روم، بر میگردد؛ و گل دختر شاه ایران (خوزستان) است، که در پایان منظومه با او ازدواج میکند.