چکیده:
حامد ابوزید از نواندیشان معاصر معتقدست که راه زنده ماندن پیام قرآن، تاویل است. از دیدگاه وی، آیات الاحکام باید بهصورت عصری تاویل شود؛ از سیر تکوین احکام در عصر نزول، پیامی حاصل میشود که با استفاده از آن میتوان احکام عصری را بهدست آورد. از آنجا که هر فهمی از قرآن باید ضابطهمند باشد، بررسی ضابطهمندی تاویل ابوزید ضروری مینماید. هدف پژوهش حاضر، پیگیری ضابطهمندی در مولفههای تاویل ابوزید؛ مبانی هرمنوتیکی، روش و معیار تاویل است. مطابق نتایج پژوهش، برخی عوامل موجب بیضابطگی تاویل میشود: در مبانی، غفلت از قصد مولف، اعتقاد به تاریخمندی فهم و ...؛ در روش، خوانشپذیری پیام حاصل از سیر تکوین احکام و در معیارها، عصری بودن و مطابقت با پیام حاصل از سیر تکوین احکام. البته دو معیار پیوند معنا با فحوا و توجه به بافتهای مختلف کلام، خوانش افراطی متن را مهار میکنند.
Hamed Abu Zayd, a contemporary scholar, believes that the message of the Quran can only survive through interpretation. In his view, the verses of the Islamic rulings should be interpreted in a modern way; From the development process of the Islamic rulings in the age of revelation, a message can be deducted through which modern rulings can be obtained. Since every understanding of the Qurchr('39')an must be disciplined, it is necessary to examine the discipline of Abu Zaydchr('39')s interpretation. The present study attempts to follow the Abu Zayd’s rules of interpretation; his Hermeneutic principles and his criterion of interpretation. According to the results of the research, some factors cause misinterpretation: in the fundamentals if one neglects the authorchr('39')s intention, or if he believes in the historicity of understanding, etc.; In the method, the legibility of the message resulting from the evolution of the rulings can lead to misinterpretation. Finally, in the criteria, the conformity of new rulings with the message that stem from the development process of Islamic rulings must be observed. However, the two criteria of linking meaning with content and paying attention to different contexts of speech can restrain the extreme reading of the text.
خلاصه ماشینی:
ازآنجاکه نگرش ابوزيد به تأويل و روش آن منجر به برداشتي متفاوت از آيات الاحکام شده است، هدف اصلي اين پژوهش بررسي نوع و ميزان ضابطهمندي تأويل آيات الاحکام از نگاه ابوزيد است؛ بدين ترتيب سوال پژوهش آن است که عوامل ضابطهمندي يا بيضابطگي تأويل ابوزيد از آيات الاحکام چيست؟ قابل ذکر است که در راستاي بررسي انديشهها حامد ابوزيد در حوزه علوم قرآن مقالهها و پژوهشهايي وجود دارد؛ مانند «نقد و بررسيهايي درباره انديشههاي نصرحامد ابوزيد» اثر سعيد عدالت نژاد، «انديشههاي ابوزيد و برداشت او از قرآن» به قلم حسن نقيزاده، «تأثير پايههاي فکري ابوزيد در نگرش او به مسائل زنان» نوشته فتحيه فتاحي زاده، «نقد تقرير نصر حامد ابوزيد از تاريخمندي قرآن» از احمد واعظي، «تاثيرپذيري دکتر نصر حامد ابوزيد از مستشرقان» از منصف حامدي، «بررسي عينيگرايي و نسبيگرايي در هرمنوتيک نصرحامد ابوزيد و تأثير آن بر بعضي برداشتهاي تفسيري وي از قرآن» از محمدرضا حاجي اسماعيلي و علي بناييان اصفهاني، «نگاهي انتقادي بر رويکرد هرمنوتيکي نصر حامد ابوزيد در تفسير قرآن» نوشته پروين کاظمزاده، «ابوزيد و تاريخينگري» اثر محمد عرب صالحي و «مکتب تأويلي و گفتمان وحي» نوشته ميثم توکلي بينا.
(فتاحيزاده، 1389: 90) بنابراين تأويل ابوزيد با برخي ويژگيهاي قرآن ـ که مطابق اصول عقلائي بايد ملاک فهم قرار گيرند ـ مانند هدايتبخشي، جاودانگي و حق بودن (فاطر / 31) قرآن مخالف است و از اين جهت ضابطهمند نيست.
An Interpretive analysis of verse as sign in the Quranic discourse Seyed Hedayat Jalili* Zohreh Sadat Mousavi** Abstract Reflecting upon the miraculous nature of the Qur'an has provided a discourse around the Qur'an throughout the history of Islamic thought.