چکیده:
ایرانیان مقیم شوروی همانند بسیاری از اقوام ساکن آن کشور از سرکوبهای سیاسی دوران استالین مصون نماندند و قربانی سیاستهای غیر انسانی و ظالمانه حکومتی شدند که ادعای برابری، عدالت و آزادی خلقها را داشت. در این دوره، هزاران ایرانی به اعدام، زندان، تبعید، کوچ اجباری و کار اجباری در اردوگاههایی با شرایط طاقتفرسا محکوم شدند. هزاران نفر از ایرانیان ساکن قفقاز در سالهای 1939-1937م. به صورت دستهجمعی و به شکل خانوادگی به قزاقستان کوچانده شدند و در سالهای بعد نیز شمار زیادی از ایرانیهای مقیم در دیگر نقاط شوروی به این جمهوری تبعید شدند. این افراد که عموماً در مناطق جنوبی قزاقستان اسکان یافتند، ضمن تلاش برای حفظ آداب و سنن ملی خود در تعامل با جامعه میزبان، هویت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جدیدی پیدا کردند. کوچ اجباری و تبعید ایرانیهای مقیم شوروی در راستای سیاستهای پاکسازی جمعیتی مناطق مرزی، سرکوب قومیتها و خاموش کردن صدای مخالفین بوده است و دلیل انتخاب قزاقستان برای اسکان آنها، دوری از مرزهای شوروی و جبهههای جنگ و استفاده از نیروی کار آنها در چارچوب سیاستهای خاص توسعه اقتصادی شوروی بود.