آرای تقریبی علامه طباطبایی در تفسیرش، «المیزان» مقاله

در قرون اول و دوم هجری، تلاشــی موثری برای تدوین تفســیر صورت نگرفت و علم تفســیر به صورت علمی مجزا و مشــخص نبود، بلکه تفاســیر آیات از خلال کتب مختلف با موضوعات متفاوت دریافت می شد. این روند ادامه داشت تا قرن سوم هجری؛ این قرن همان طور که نسبت به تدوین ســنت به دوران طلایی مشهور است، نسبت به نگارش تفسیر نیز، قرن آغازین آن به حساب می آید. بزرگ ترین کتاب تفســیری این قرن، در میان اهل سنّت، تفســیر ابوجعفر طبری بود که به لحاظ شیوایی و ارزشمندی بزرگ ترین تفسیر به شمار می رفت. همین تفسیر بود که به عنوان نمونه و الگوی تفاسیر بعد از خود قرار گرفت. اما شیعیان نیز پا به پای اهل سنّت، دست به کار شده و اولین تفاسیر شیعی را در این قرن تدوین نمودند. بعد از آن، شیخ الطائفه، طوسی در قرن پنجم پا به میان گذاشت. ایشان که نماینده ی تقریب گرایان بود، با نگارش تفســیر «التبیان» خویش، روند تقریب در تفســیر قرآن را در میان تشیع آغاز نمود، به نحوی که این تفسیر الگوی میانه روی در نگارش تفاسیری بود که بعد از ایشان به نگارش درآمدند. این روند نیز ادامه داشت تا عصر حاضر که شاهد برخی از تفاسیر شیعی هستیم که از نظر میانه روی کمتر از تفسیر طوسی نیستند. نمونه ی بارز و عملی این تفاســیر تقریبی و میانه رو را می توان در تفسیر المیزان علامه طباطبایی مشــاهده کرد. در این مقاله تلاش کرده ایم جنبه های تقریبی و اصولی این علامه شیعه را در تفسیر تقریبی اش، بررسی کنیم.