چکیده:
حمام به عنوان یکی از شاخصه‌های حائز اهمیت شهرهای اسلامی- ایرانی علاوه بر کارکردهای اجتماعی و گاهی علمی و فرهنگی، در امر سیاست نیز محل رجوع بوده است. این موضوع به حدی اهمیت دارد که می‌تواند به فهم تاریخ تحولات سیاسی تاریخ ایران در سده‌های میانه اسلامی کمک کند. این پژوهش به روش توصیفی–تحلیلی در پی پاسخ به این سئوال اصلی بوده است که کارکردهای سیاسی حمام در سده‌های میانه تاریخ ایران چیست؟ یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که موقعیت ممتاز جغرافیایی حمام و قرار گرفتن آن در مرکز شهر و در کنار کانون‌های مهم شهری- از جمله مسجد و بازار- در کنار ویژگیهای معماری این بنا، موجب گردید تا بسیاری از قتل‌ها و سوء قصدها در حمام صورت پذیرد. در این سوءقصدها ده‌ها سلطان، خلیفه، وزیر و امیر به قتل رسیدند و یا دچار صدمه و آسیب جسمی گردیدند. سوءقصدکنندگان نیز از طیف‌های مختلف اجتماع هستند که خود می‌تواند به طور مستقل مورد پژوهش قرار گیرد. نکته دیگر آن که تعدادی از قتل‌های صورت گرفته در مقطع مورد اشاره به طور غیرمستقیم و در ارتباط با حمام به وقوع پیوسته است که در هر صورت از جایگاه مهم این بنای شهری حکایت دارد. وجود نمونه‌های متعدد از سوءقصدهای ناکام در حمام نیز خود بر این اهمیت بیش از پیش صحه می‌گذارد. علاوه بر این حمام با توجه به ظرفیت بالای تبلیغی در اجتماع، محل مناسبی برای تبلیغ، اعتراض و یا تبلیغ سیاسی بوده است.
خلاصه ماشینی:
حمام و کارکردهای سیاسی آن در سده های میانه تاریخ ایران امامعلی شعبانی، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه مازندران (نویسنده ی مسئول ) * فریبرز سجادی، عضو هیات علمی وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری چکیده حمام به عنوان یکی از شاخصه های حائز اهمیت شهرهای اسلامی- ایرانی علاوه بر کارکردهای اجتماعی و گاهی علمی و فرهنگی، در امر سیاست نیز محل رجوع بوده است .
این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی در پی پاسخ به این سئوال اصلی بوده است که کارکردهای سیاسی حمام در سده های میانه تاریخ ایران چیست ؟ یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که موقعیت ممتاز جغرافیایی حمام و قرار گرفتن آن در مرکز شهر و در کنار کانون های مهم شهری- از جمله مسجد و بازار- در کنار ویژگیهای معماری این بنا، موجب گردید تا بسیاری از قتل ها و سوء قصدها در حمام صورت پذیرد.
ir مقدمه حمام ها در تاریخ قرون میانه ایران نه تنها در بعد اجتماعی دارای نقش و جایگاه حائز اهمیتی بودند، بلکه موقعیت ممتاز آنان در بافت شهرها و در نتیجه تعامل گسترده مردم با این نوع جلوه گاه معماری ایرانی- اسلامی موجب میگردید تا به لحاظ سیاسی نیز منشاء تحولات بسیاری باشند.
تعدادی از قتل های صورت گرفته در سده های میانه تاریخ ایران به طور غیر مستقیم با حمام گره خورده است که البته خود از اهمیت آن در تحولات سیاسی این دوره حکایت دارد.
این مساله نشان میدهد قتل و ترور در سده های میانه تاریخ ایران شامل زنان و حتی در حمام زنانه نیز میشده است .
(
, 
, 
)
