چکیده:
مدیریت بحران و نگرشهای جاری در این زمینه تنها متوجه آسیب‌پذیری‌های کالبدی در این حوزه بوده، که این چالش آسیب‌پذیری سکونتگاههای شهری و ساکنین آن را در مقابل وقوع بحران به ویژه زلزله به شدت بالا می‌برد. از طرف دیگر اقدامات تبعی جهت کاهش آسیب‌پذیری نیز مقاوم‌سازی کالبدی و ارتقاء آمادگی ناچیز سازمانی در حین وقوع بحران را شامل می‌شود و توانمندی‌ها و ظرفیت‌های ساکنین را جهت کاهش آسیب‌پذیری‌ها و به تبع آن کاهش تلفات و خسارات نادیده می‌انگارند. حال آنکه نگرشهای اخیر که در حوزه مدیریت بحران وارد شده‌اند، اهمیت آسیب‌شناسی در مواجهه با بحران را نسبت به آسیب‌پذیری‌های کالبدی مطرح می‌کنند. این نگرش‌ها بر این واقعیت تکیه دارند که آسیب‌پذیری‌ها رابطه معکوس و نسبتاَ کاملی با توانمندی ساکنین در مواجهه با بحران دارند. از اینرو بر پایه نگرش مدیریت اجتماع محور خطر بحران، ضرورت بازشناسی شاخصهای آسیب‌پذیری و توانمندی ساکنین ضروری به نظر می‌رسهدف از پژوهش حاضر از سنجش رابطه میان توانمندی ساکنین و آسیب‌پذیری‌های اجتماعی است. از آنجایی که جنس شاخصها، متغیرها و گویه‌ها صرفاَ سنجش از طریق پرسشنامه نبوده و طیف گسترده‌ای از گویه‌های کالبدی، آماری و پرسشنامه‌ای را در بر‌گرفته است. در این پژوهش نرم‌افزارهای آماری و تحلیل زمین‌محور SPSS و GIS مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله بازشناسی سنجه‌های توانمندی ساکنین و آسیب‌پذیری‌های آنان در مقابل بحران در محله‌ی یوسف آباد تهران مورد پژوهش واقع شد. نتایج حاکی از آنست که صرف توجه به مسائل کالبدی نمی‌تواند آسیب‌پذیری‌ها در حوزه بحران را به حداقل رساند. بنابراین باید نگرشهای نوین مدیریت بحران با لایه‌های اجتماعی خرد مورد توجه قرار گرفته و بر توان‌افزایی و ظرفیت‌سازی ساکنین تاکید شود. در نهایت با توجه به میزان تاثیر هریک از شاخصها، راهکارهای کلی جهت کاهش آسیب‌پذیری زلزله ارائه شده است.
Disaster management and current attitudes in this area only focus on this areachr('39')s physical vulnerabilities, raising urban residentschr('39') exposure to these challenges in front of the earthquake. On the other hand, Incidental actions include reducing the vulnerability and the physical strengthening and promotion of poor organization during the disaster; they ignored the capabilities and capacities of residents to reduce vulnerabilities and consequently reduce casualties and damage. However, recent approaches that have been entered in disaster management introduce the importance of pathology in the face of disasters compared to the physical vulnerabilities. These attitudes have relied on the fact that the vulnerabilities have an almost perfect inverse relationship with the residentschr('39') capabilities are facing a disaster. Thus, community-based disaster risk management recognizes the necessity of vulnerability indicators, potential residents, and community resources.
The purpose of this study is to assess the relationship between the ability of residents and social vulnerabilities. Because of the type of parameters and variables item not only measured through questionnaires but also includes a wide range of physical and social indicators and statistics derived from the questionnaire, statistical analysis software like SPSS and geographical information System like ArcGIS has been used in this research. The article measures the capabilities and vulnerabilities of their residentchr('39')s indictors in Youssef Abad neighborhood. Results indicate that not only the physical issues in the disaster to minimize vulnerabilities. Therefore, the emphasis is on new disaster management approaches with longer considered social and capacity building and residents. Finally, the effect of each of the indicators, the overall strategies to reduce vulnerability to earthquakes, is presented.
خلاصه ماشینی:
بازشناسي ضرورت مديريت اجتماع محور بحران جهت کاهش آسيب پذيري در بحران زلزله (مطالعه موردي : محله ي يوسف آباد شهر تهران )* هادي رضايي راد*، داود کاظمي ** تاريخ دريافت مقاله : ٩٩/٥/٤ تاريخ پذيرش مقاله : ٩٩/٧/١٥ چکيده مديريت بحران و نگرشهاي جاري در اين زمينه تنها متوجه آسيب پذيري هـاي کالبـدي در ايـن حـوزه بـوده ، کـه ايـن چـالش آسـيب پـذيري سکونتگاههاي شهري و ساکنين آن را در مقابل وقوع بحران به ويژه زلزله به شدت بالا مي برد.
جدول ٤- زيرشاخصها و گويه هاي شاخص سازمان يافتگي اجتماع (به تصویر صفحه رجوع شود) نمونه هايي از سازمانهاي مذکور عبارتند از: سازمانهاي مکان محور: نظير CBO ها و شوراهاي محلي سازمانهاي موضوع محور و بخشي : نظير NGOها و سازمانهاي غير دولتي و مردم نهاد مرتبط با بحران سازمانهاي هماهنگ کننده : نظير سازمانهاي دولتي در سطح کلان جهت هماهنگ کردن فعاليتها اين شاخص جهت سنجش ظرفيت نهادي و ساکنين در حوزه مديريت بحران به کار برده شده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود) (به تصویر صفحه رجوع شود) تصوير شماره ٢ : توانمندي و ظرفيت ساکنين در حوزه بحران (سمت راست ، بالفعل و سمت چپ ، بالفعل ) گام دوم : تحليل عاملي در اين مرحله به بررسي ميزان اهميت شاخصهاي آسيب پذيري و تحليل گويه هاي آن و در نهايت دسته بندي آنها در نظام جديدي از شاخص ها گرديده است .
Strengthening Institutional Capacity Development for Community-Based Disaster Risk Management.
(
, 
, 
)
