چکیده:
عدالت به‌عنوان یک فضیلت اخلاقی در سطح فردی و یک اصل اساسی در حیات اجتماعی همواره موردتوجه اندیشمندان و متفکران گوناگون اسلامی بوده است. در اندیشه‌های فقهی، اخلاقی و اقتصادی مرحوم آیت‌الله مهدوی‌‌کنی (;) نیز به شیوه‌ها و شکل‌های مختلف به مسئله عدالت از حیثیت‌های مختلف پرداخته شده است. بدون تردید بررسی تفصیلی و شرح و بسط همه آموزه‌هایی که اندیشه ایشان برای حوزه مطالعات اسلامی عدالت دارد، نیازمند مجال گسترده‌تر است. در این پژوهش با مطالعه و مرور برخی از مکتوبات و گفتارهای در دسترس ایشان که عمدتاً صبغه اقتصادی دارد، کوشش شده است تا آموزههای کلیدی این مباحث برای مطالعات اسلامی حوزه عدالت بیان گردد. نسبت عدالت با حقیقت و فضیلت، نسبت عدل و احسان، نسبت عدل و قسط، مسئله ارتباط میان فقه و عدالت و تبیین مفهومی «نسبیت عدالت» ازجمله سرفصل‌های مهم قابل ذکر در مباحث آن فقیه ارجمند معاصر است. بااین‌حال، به اقتضای ورود ایشان به مباحث اقتصادی، آموزههای متعددی نیز در حوزه عدالت اقتصادی با محوریت مسائل گوناگون مانند «مالکیت» و «دستمزد» یافت می‌شود. بخش پایانی پژوهش به مباحث ایشان پیرامون معانی گوناگون «دستمزد عادلانه» پرداخته شده و معنای مختار ایشان از این مفهوم با تمایز میان «دستمزد حقیقی» از «دستمزد قراردادی» مشخص شده است. آموزههای معرفتی ایشان در مطالعات عدالت حاوی نکات ارزشمندی است؛ لکن اشکالات و ابهامات نظری در حداقل دو محور تمایز میان عدل و قسط و نگرش ساختاری به رابطه‌های اجتماعی مانند «رابطه کارگر و کارفرما» قابل طرح است.
Justice as a moral virtue at the individual level and a fundamental principle in social life has always been considered by various Islamic thinkers and thinkers. In the jurisprudential, moral and economic thoughts of the late Ayatollah Mahdavi (RA), the issue of justice has been dealt with in different ways and forms from different perspectives. Undoubtedly, a detailed study and elaboration of all the teachings that his thought has for the field of Islamic studies needs a wider scope. In this research, by studying and reviewing some of the letters and speeches available to him, which are mainly of economic nature, an attempt has been made to express the key teachings of these topics for Islamic studies in the field of justice. The relationship between justice and truth and virtue, the relationship between justice and benevolence, the relationship between justice and installment, the issue of the relationship between jurisprudence and justice and the conceptual explanation of "relativity of justice" are among the important topics mentioned in the discussions of that esteemed contemporary jurist. However, due to their involvement in economic issues, there are several teachings in the field of economic justice with a focus on various issues such as "ownership" and "wages". The final part of the research deals with his discussions about the various meanings of "fair wages" and his independent meaning of this concept is determined by distinguishing between "real wages" and "contract wages".
خلاصه ماشینی:
در جدول شماره ١، فهرستي از مهم ترين منابع استفاده شده در اين تحقيق آمده است : جدول شماره ١: فهرست اصليترين منابع مراجعه شده از آيت الله مهدوي کني () (رجوع شود به تصویر صفحه) تاکنون پژوهش هاي مختلفي پيرامون ديدگاه آيت الله مهدوي به مقوله عدالت به معناي گسترده آن انجام پذيرفته که البته به صورت کامل نيز منتشر و در دسترس عموم قرار نگرفته است و تلاش شد به شيوه هاي مختلف پژوهشگران به آنها دست پيدا کند: جدول شماره ٢: پژوهش پيشين پيرامون عدالت در انديشه آيت الله مهدوي کني () (رجوع شود به تصویر صفحه) مهدويان )١٣٩٥( در پژوهش خود با تبيين عدالت در انديشه سياسي آيت الله مهدوي کني (رحمه الله)، بيان مي کند به باور ايشان دو گام اصلي در اقامه عدل، آگاهي و فرهنگ انقلابي است و افزايش سرمايه اجتماعي، تأسيس و بقاي حکومت ها و رشد و مقدمه براي جذب سرمايه و رشد اقتصادي به عنوان آثار سياسي اقامه عدل در جامعه است .
پژوهش حاضر کوشش کرده ضمن پرهيز از مقدمات و پرداخت مستقيم به آموزه هاي معرفتي آن فقيه ، با جامعيت نسبي تمام منابع در دسترس را مطالعه و واکاوي نمايد و علي رغم داشتن يک چهارچوب نظري مشخه از معناي عدالت اجتماعي در نگاه اسلامي ٣، تنها به آنچه در متن انديشه هاي آيت الله مهدوي کني (رحمه الله) موجود است بپردازد و علي رغم برخي اشکالات و ابهامات در مورد آن، امانت را رعايت کرده و تنها مراد و منظور انديشمند در طرح مباحث را تقرير کند.
(
, 
, 
)
