چکیده:
کلاهبرداری در بستر سایبر جرمی است که در تحولات جامعه به وجود آمده و بعد ازماشینی شدن توسعه
پیدا کرده یکی از مهمترین جرایم سایبری است. این مانند کلاهبرداری کلاسیک از جرایم علیه اموال و
مالکیت محسوب می شود البته قوانین و مقررات کلاهبرداری کلاسیک در مورد کلاهبرداری رایانهای قابل
اعمال نیست در ایران هم کلاهبرداری رایانهای در بستر مبادلات الکترونیکی طبق ماه ٦٧ قانون تجارت
الکترونیک جرم انگاری شده هم کلاهبرداری رایانه ای در غیر بستر مبادلات الکترونیک طبق ماده ٧٤١
قانون مجازات اسلامی زیرا شیوع این جرایم در حوزههای مختلف اجتماعی موجب بروز آسیبها و
خسارت متعددی در جامعه می گردد و همچنین ویژگی و ماهیت خاص فضای سایبری زمینه را برای
ارتکاب برخی از جرایم سادهتر ساخته این جرم به لحاظ ارکان قانونی، مادی، معنوی با کلاهبرداری
کلاسیک متمایز بوده همچنین وسایل ارتکاب این جرم، زیرا تمام ارکان فیزیکی جرم موضوع این ماده در
فضای سایبر و مخابرات تحقق می یابد در این پژوهش جرایم سنتی و جرایم جدید تطبیق شدهاند از لحاظ
ارکان و عناصر مجازات هرچند که قانونگذار به تعریف این جرایم نپرداخته و این امر سبب برداشت هایی
متفاوت از تعریف این جرم شده به عناصر یا بخش هایی از این جرم پرداخته و با بررسی موردی این موارد
بیشتر از پیش این جرم مشخص موشکافی می شود.
خلاصه ماشینی:
١١٩ دوره جديد، سال ششم ، شماره دوازدهم ، زمستان ١٣٩٩ صلنامه مطالعات حقوق وحدت يا تعدد مرتکبين : در کلاهبرداري سايبري چنانچه بزهکاران متعدد باشند براي تحقق شرکت لزومي به مداخله ي همه ي آن ها در تمام اجزاي جرم مرکب نبوده و کافي است هريک بخشي از فرآيند رکن مادي را انجام دهند بنابراين اگر تقلب در سامانه به وسيله يک نفر و تحصيل وجه يا افتتاح حساب توسط ديگري انجام شود و اين اقدامات ناشي از تباني ميان آنها باشد هر دو به اتهام شرکت در کلاهبرداري رايانه اي قابل مجازات ميباشند و در کلاهبرداري کلاسيک نيز اگر هر يک از شرکابخشي از جرم را انجام دهد.
در کلاهبرداري کلاسيک مجني عليه بايد از متقلبانه بودن وسايل متقلبانه بياطلاع باشد و در اثر فريب مال را به بزهکار تسليم بکند پس فريب و اغفال بزه ديده يکي از مقوله هاي رکن مادي جرم کلاهبرداري کلاسيک است اما در کلاهبرداري سايبري بعضي از حقوقدانان معتقدند که در فضاي سايبر از آنجا که کاربران يکديگر را نميشناسند و به نظر نميرسد که شرط اغفال و فريب بزه ديده در کلاهبرداري رايانه اي لازم نباشد و به همين دليل است که مقنن در ماده ٧٤١ قانون مجازات اسلامي اغفال بزه ديده را ضروري ندانسته (عاليپور، ٢١٣:١٣٨٩) پس در کلاهبرداري سايبري اغفال مجني ١٢٠ دوره جديد، سال ششم ، شماره دوازدهم ، زمستان ١٣٩٩ کلاهبرداري در بستر سايبر عليه جز خصوصيات نيست برعکس در کلاهبرداري کلاسيک اغفال شدن يا نشدن فرد ربطي به شناختن بزهکار توسط بزه ديده ندارد و از نظر عرفي نيز ممکن است .